Huyệt đạo Nhân Trung: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt đạo Nhân Trung: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt đạo Nhân Trung (Thủy Câu) là một trong những huyệt vị quan trọng của cơ thể, đặc biệt nổi tiếng với vai trò là "huyệt cấp cứu" được ưu tiên sử dụng trong các trường hợp ngất xỉu hay bất tỉnh. Bên cạnh đó, trong nhân tướng học, hình dáng của rãnh nhân trung còn được xem xét để tham khảo về một số khía cạnh sức khỏe và vận mệnh của con người. Vậy vị trí huyệt Nhân Trung ở đâu? Tác dụng huyệt ra sao? Cùng Fuji tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

Cách xác định vị trí huyệt đạo Nhân Trung

Huyệt Nhân Trung thuộc kinh nào? Huyệt Nhân Trung, hay còn gọi là Thủy Câu, Quỷ Cung, Quỷ Thị, và ít phổ biến hơn là Quỷ Khánh Sảnh. Thuộc về Mạch Đốc, là huyệt thứ 26 trên đường đi của mạch này. Huyệt có nguồn gốc được ghi chép trong cuốn Tư Sinh Kinh và là nơi hội của Mạch Đốc với cả kinh Dương Minh ở tay (Đại Trường kinh) và kinh Dương Minh ở chân (Vị kinh), đồng thời nằm ở vị trí giao nhau của hai đường kinh Đại Trường.

Tên gọi “Nhân Trung” ám chỉ vị trí trung tâm của khuôn mặt, đồng thời mang ý nghĩa tượng trưng cho sự kết nối và cân bằng giữa thiên và địa. Về vị trí giải phẫu, huyệt nằm ở rãnh nhân trung, tại điểm nối giữa 1/3 trên và 2/3 dưới của rãnh, hoặc có thể xác định là điểm lõm nằm ở khoảng giữa rãnh nhân trung, thường có thể quan sát được bằng mắt thường.

Cách xác định huyệt Nhân Trung như sau:

  • Bước 1: Người bệnh ngồi thẳng hoặc nằm ngửa, thả lỏng cơ mặt.
  • Bước 2: Xác định điểm giữa rãnh, khoảng ⅓ từ mũi xuống, ⅔ từ môi lên, khi ấn nhẹ thấy hơi tức nhẹ lan đến môi hoặc mũi đó chính là điểm huyệt chuẩn.

Vị trí huyệt Nhân Trung nằm ngay dưới mũi và trên môi

Vị trí huyệt Nhân Trung nằm ngay dưới mũi và trên môi

Huyệt Nhân Trung có tác dụng gì?

Huyệt Nhân Trung trong Đông y được ví như “nút kích hoạt” cơ thể, có vai trò điều hòa hệ thần kinh, khí huyết, và liên hệ mật thiết với não bộ cùng hệ tim mạch. Vậy thực tế, huyệt Nhân Trung chữa bệnh gì? Dưới đây là tổng hợp các tác dụng của huyệt Nhân Trung được áp dụng nhiều nhất.

1. Cấp cứu chữa ngất, bất tỉnh

Trong các tình huống cấp cứu như ngất xỉu hoặc bất tỉnh do hạ huyết áp, sốc nhiệt, tác động mạnh và nhanh chóng vào huyệt Nhân Trung có thể kích thích mạnh mẽ hệ thần kinh trung ương. Bằng cách ấn huyệt với lực đủ mạnh trong khoảng 10-20 giây, có thể khai khiếu tỉnh thần, kích hoạt trung khu thần kinh não bộ, từ đó điều hòa tuần hoàn và giúp người bệnh nhanh chóng hồi tỉnh.

Bên cạnh đó, việc kích thích huyệt Nhân Trung cũng được ghi nhận là một biện pháp hỗ trợ trong việc giảm các cơn co giật do động kinh hoặc sốt cao ở trẻ em. Thông qua cơ chế tác động lên hệ thần kinh, việc này có thể góp phần giảm nguy cơ tổn thương não do thiếu oxy và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng.

Ấn huyệt Nhân Trung có tác dụng gì? Cấp cứu chữa ngất, bất tỉnh

Ấn huyệt Nhân Trung có tác dụng gì? Cấp cứu chữa ngất, bất tỉnh

2. Hỗ trợ điều trị méo mặt

Méo mặt là biến chứng của liệt cơ mặt, liệt dây thần kinh ngoại khu. Méo miệng khiến dây thần kinh số 7 sưng tấy, tạo ra các cơn co giật, méo miệng, ăn nói khó khăn. Khi được kích thích đúng cách, huyệt đạo Nhân Trung sẽ giúp giảm sưng viêm dây thần kinh, phục hồi chức năng cơ. Người bệnh nên kết hợp day bấm đồng thời huyệt Nghinh Hương để tăng hiệu quả.

3. An thần, giảm căng thẳng, stress

Trong y học cổ truyền, bấm huyệt Nhân Trung còn được biết đến với tác dụng an thần, giảm căng thẳng và stress. Việc kích thích huyệt này có thể giúp điều hòa hoạt động thần kinh, thanh nhiệt Mạch Đốc trong một số trường hợp, và ổn định tinh thần, qua đó mang lại sự thư giãn cho cơ thể, đặc biệt là hệ thần kinh giao cảm, và có thể hỗ trợ giấc ngủ khi thực hiện trước khi đi ngủ.

Các thầy thuốc y học cổ truyền thường khuyến nghị liệu pháp này cho những người thường xuyên chịu áp lực công việc và có nhiều suy nghĩ. Đồng thời, nên phối hợp day bấm huyệt Thái Dương để tăng hiệu quả thư giãn.

Day ấn huyệt Nhân Trung để thư giãn, giảm căng thẳng, stress

Day ấn huyệt Nhân Trung để thư giãn, giảm căng thẳng, stress

4. Tiêu nội nhiệt, trị mụn nhọt

Theo quan điểm của y học cổ truyền, mụn nhọt phát sinh do tình trạng nội nhiệt, khi cơ thể tích tụ nhiệt độc thường do chế độ ăn uống không hợp lý như tiêu thụ nhiều đồ cay nóng và dầu mỡ. Mụn có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, phổ biến nhất là mặt, lưng và ngực. Trong điều trị mụn nhọt, các thầy thuốc y học cổ truyền thường tập trung vào việc thanh nhiệt giải độc và điều hòa chức năng tạng phủ thông qua các phương pháp như dùng thuốc, châm cứu và bấm huyệt tại các huyệt vị phù hợp. Huyệt Nhân Trung, chủ yếu được biết đến với tác dụng khai khiếu tỉnh thần và sơ cứu, không phải là huyệt vị chính được sử dụng để giải phóng nhiệt và điều trị mụn nhọt.

Các cách tác động, kích hoạt Nhân Trung huyệt

Trong y học cổ truyền, huyệt Nhân Trung là một huyệt vị được sử dụng thường xuyên, đặc biệt trong các tình huống cấp cứu. Trên lâm sàng, huyệt này thường được tác động trực tiếp bằng các kỹ thuật như châm cứu hoặc bấm day. Cụ thể:

1. Châm cứu huyệt Nhân Trung

Châm cứu là cách tác động sâu vào Nhân Trung huyệt bằng kim châm chuyên  dụng. Mục đích nhằm khơi thông công dụng của huyệt Nhân Trung trong phòng và điều trị nhiều bệnh lý. Điển hình nhất là trị liệt méo miệng, liệt mặt.

Cách châm cứu huyệt Nhân Trung:

  • Bước 1: Xác định vị trí huyệt Nhân Trung như hướng dẫn chi tiết phần đầu bài.
  • Bước 2: Vệ sinh vùng da quanh huyệt, đảm bảo kim châm cứu đã được tiệt trùng.
  • Bước 3: Châm kim lên huyệt góc hơi check về phía mũi, độ sâu khoảng 0,2-0,3 thốn, tương đương 0,3-0,5 cm.
  • Bước 4: Lưu kim 10-15 phút kèm theo dõi phản ứng của người bệnh.
  • Bước 5: Rút kim nhanh bằng động tác dứt khoát, ấn bông gòn lên vết kim để cầm máu.
  • Bước 6: Nghỉ ngơi tại chỗ, theo dõi cơ thể trong 5-10 phút trước khi cho bệnh nhân ra về.

Lưu ý:

  • Chỉ chuyên gia được đào tạo thực hiện, không nên tự ý châm cứu cho chính mình hoặc người khác.
  • Không châm kim quá sâu, quá mạnh sẽ gây tổn thương đến thần kinh tam thoa, mô mềm.
  • Không châm cứu nếu vùng mũi, môi có viêm, xước, khi cơ thể đang sốt cao, rối loạn đông máu, suy nhược nặng.
  • Dừng ngay và thăm khám y tế nếu xuất hiện cơn đau dữ dội, sưng đỏ kéo dài hoặc chóng mặt, buồn nôn.
  • Tránh châm cứu cho trẻ dưới 5 tuổi, phụ nữ mang thai, người già suy yếu, người có tiền sử bệnh tim, huyết áp cao.

Cách châm huyệt Nhân Trung đúng cách

Cách châm huyệt Nhân Trung đúng cách

2. Bấm huyệt đạo Nhân Trung

Bấm huyệt Nhân Trung là một phương pháp đơn giản, an toàn và dễ thực hiện tại nhà để kích hoạt các tác dụng của huyệt vị này. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong các tình huống cấp cứu như ngất xỉu, cũng như hỗ trợ giảm đau, thông nghẹt mũi, thư giãn tinh thần và giảm căng thẳng. Cơ chế tác động chủ yếu của bấm huyệt Nhân Trung bao gồm kích thích các thụ cảm thần kinh, tăng cường tuần hoàn máu vùng mặt, điều hòa chức năng hô hấp và tác động lên trung khu thần kinh.

Tuy nhiên, hiệu quả của việc bấm huyệt Nhân Trung thường rõ rệt hơn đối với các bệnh lý ở giai đoạn nhẹ và đòi hỏi người thực hiện cần kiên trì day bấm đều đặn.

Cách ấn huyệt Nhân Trung như sau:

  • Bước 1: Xác định vị trí huyệt Nhân Trung theo hướng dẫn chi tiết phần đầu bài.
  • Bước 2: Dùng ngón cái đặt lên huyệt, nhấn huyệt Nhân Trung với lực mạnh kèm day ấn liên tục trong khoảng 10-20s trong trường hợp cấp cứu, đến khi người bệnh tỉnh lại. Day ấn nhẹ nhàng trong 1-2 phút nếu sử dụng để điều trị các bệnh lý khác.
  • Bước 3: Hít sâu khi ấn, thở ra khi thả, lặp lại 1-2 lần/ngày và mỗi lần 1-2 phút.

Lưu ý:

  • Nếu cấp cứu, theo dõi và gọi hỗ trợ y tế ngay nếu bệnh nhân không tỉnh sau 30 giây.
  • Không ấn huyệt khi không hiểu chính xác huyệt Nhân Trung là gì, Bấm huyệt Nhân Trung có tác dụng gì cũng như vị trí chính xác. Bạn có thể tham khảo hình ảnh huyệt Nhân Trung, các video hướng dẫn từ các chuyên gia, bác sĩ Đông y có kinh nghiệm.
  • Không ấn vào huyệt Nhân Trung nếu vùng mũi, môi có viêm nhiễm, tổn thương.
  • Tránh dùng lực quá mạnh, chỉ trong trường hợp cần cấp cứu, khẩn cấp để tránh gây sưng, bầm tím, đặc biệt ở người da mỏng, nhạy cảm.
  • Dừng bấm huyệt ngay nếu cơ thể cảm nhận khó chịu, đau tức dữ dội kèm buồn nôn, chóng mặt.

Bấm huyệt Nhân Trung trong trường hợp khẩn cấp

Bấm huyệt Nhân Trung trong trường hợp khẩn cấp

Các dấu hiệu đặc biệt liên quan đến huyệt Nhân Trung

Huyệt Nhân Trung đôi khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường. Thông qua đó phản ánh sức khỏe hoặc các bệnh lý tiềm ẩn. Dưới đây là các dấu hiệu đặc biệt, thường gặp cần chú ý và xử lý kịp thời.

Mọc mụn ở Nhân Trung cho thấy sức khỏe đang có vấn đề

Mọc mụn ở Nhân Trung cho thấy sức khỏe đang có vấn đề

1. Mụn mọc ở huyệt Nhân Trung

Mọc mụn ở huyệt Nhân Trung chủ yếu do nhiệt độc, rối loạn nội tiết và vệ sinh chưa đủ sạch. Đông y xem đây là tình trạng khí huyết ứ trệ, tà nhiệt tích tụ. Lúc này, người bệnh cần rửa mặt bằng nước muối sinh lý, dùng thuốc bôi kháng viêm theo kê đơn của bác sĩ, tránh bấm huyệt.

Trường hợp nổi mụn ở huyệt Nhân Trung tái phát, có thể do cơ thể stress, ăn cay nóng hoặc viêm da tiếp xúc. Hãy uống trà thanh nhiệt, không nặn mụn và thăm khám bác sĩ nếu mụn sưng viêm kéo dài quá 7 ngày.

2. Đau huyệt Nhân Trung

Đau huyệt Nhân Trung thường xảy ra do khí huyết không thông gây đau cục bộ, day Nhân Trung quá mạnh hay căng cơ, stress kéo dài. Để giảm đau, người bệnh nên day bấm huyệt nhẹ nhàng, chườm lạnh hoặc nóng. Bên cạnh đó, tiến hành thăm khám nha khoa nếu tình trạng đau kéo dài, lan xuống môi, gây viêm lợi, sâu răng,...

3. Huyệt Nhân Trung bị giật

Giật huyệt Nhân Trung do co cơ mặt nhẹ, thiếu magie hoặc stress quá mức. Đông y gọi đây là tình trạng “phong nội động”, liên quan tâm thần bất an, khí huyết rối loạn. 

Để điều trị, người bệnh có thể day nhẹ huyệt trong khoảng 1 phút, bổ sung thêm vitamin, nhất là magie. Trong trường hợp huyệt bị giật kèm co giật mạnh toàn mặt, nghi ngờ tổn thương dây thần kinh VII hãy đến cơ sở gần nhất để có giải pháp điều trị kịp thời.

Xem tướng huyệt Nhân Trung

Trong nhân tướng học, huyệt Nhân Trung còn có khả năng phản ánh sức khỏe, vận mệnh và tính cách con người. Thông qua độ nông, sâu, vị trí nốt ruồi để tiết lộ thông tin về sự nghiệp, cuộc đời thậm chí là việc sinh nở. Điển hình như:

  • Huyệt Nhân Trung sâu - dài: Người có huyệt Nhân Trung sâu, dài biểu thị sức khỏe dồi dào, tuổi thọ cao. Họ là người quyết đoán, dễ đạt thành công trong sự nghiệp. Phụ nữ sở hữu rãnh nhân trung sâu thường sinh nở thuận lợi, gia đạo hạnh phúc. Bên cạnh đó, rãnh Nhân Trung sâu, rõ nét còn còn thấy khí huyết dồi dào, tinh thần ổn định, họ kiện nhẫn, đáng tin cậy.
  • Huyệt Nhân Trung nông, ngắn: Tướng huyệt Nhân Trung nông, ngắn ám chỉ sức khỏe yếu, dễ stress. Người này có thể gặp trắc trở trong sự nghiệp, cần chăm sóc tinh thần kỹ lưỡng. Nếu rãnh Nhân Trung mờ, lệch, tối màu báo hiệu khí huyết kém, tiêu hóa bất ổn. Người này cần cải thiện dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, làm nhiều việc thiện để vận mệnh tốt hơn.
  • Nốt ruồi ở huyệt Nhân Trung: Nốt ruồi huyệt Nhân Trung thường mang ý nghĩa tài lộc, may mắn. Họ là người có cá tính mạnh, sẽ có sự nghiệp thăng hoa. Nếu nốt ruồi gần môi, thể hiện họ đào hoa, giỏi giao tiếp nhưng dễ gặp thị phi.

Bên cạnh đó, để giảm các cơn đau nhức nhanh chóng tại nhà, hãy cân nhắc sở hữu sản phẩm ghế massage toàn thân của chúng tôi. Với một loạt các công nghệ hiện đại, ghế massage Fuji cung cấp trải nghiệm massage chuyên sâu và cá nhân hóa, kích thích chính xác các điểm huyệt trên cơ thể.

>> Tìm hiểu thêm kiến thức về: Bấm huyệt là gì? Tác dụng, nguyên lý và cách thực hiện

Có thể thấy rằng, huyệt Nhân Trung có ý nghĩa trong y học cổ truyền và cả nhân tướng học. Các đặc điểm của huyệt vị này có thể cung cấp thông tin tham khảo về sức khỏe và một số khía cạnh nhân tướng. Hãy theo dõi Fuji mỗi ngày để cập nhật nhiều hơn kiến thức sức khỏe bổ ích nhé!

 

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Huyệt Thái Khê: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Thái Khê: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Thái Khê có vị trí nằm ngay mắt cá chân, nơi tập trung kinh khí của kinh Thận. Nhờ đó, khi tác động đúng cách vào huyệt vị này, sẽ mang lại hiệu ...
Huyệt Hoàn Khiêu: Vị trí, tác dụng và cách kích thích đúng cách

Huyệt Hoàn Khiêu: Vị trí, tác dụng và cách kích thích đúng cách

Huyệt Hoàn Khiêu nằm ở vùng mông, có tác dụng lớn trong điều trị các bệnh lý vùng lưng, hông và chi dưới. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây ...
Huyệt Thần Môn: Vị trí, tác dụng và kỹ thuật tác động

Huyệt Thần Môn: Vị trí, tác dụng và kỹ thuật tác động

Huyệt Thần Môn nằm ở cổ tay, được ứng dụng phổ biến để điều trị các bệnh lý liên quan đến thần kinh và tim mạch. Cùng Fuji tìm hiểu chi tiết trong ...