Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến, gây ra nhiều đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây tàn phế. Bài viết này, Fuji sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị hiệu quả.
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là gì? có nguy hiểm không?
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là tình trạng nhân nhầy của đĩa đệm thoát ra khỏi vị trí ban đầu, chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh. Cột sống cổ bao gồm 7 đốt sống (C1-C7) và 6 đĩa đệm, có nhiệm vụ nâng đỡ đầu và cho phép cổ di chuyển linh hoạt. Khi đĩa đệm bị thoát vị, các chức năng này sẽ bị ảnh hưởng, gây ra cảm giác đau nhức và khó chịu.
Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách:
- Tàn phế suốt đời: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất khi đĩa đệm chèn ép tủy sống quá lâu, gây tổn thương vĩnh viễn dẫn đến liệt tứ chi hoặc tàn phế.
- Hẹp ống sống: Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có thể làm hẹp ống sống, chèn ép tủy và các dây thần kinh, gây ra đau đớn dữ dội và mất cảm giác.
- Thiếu máu não, thiểu năng tuần hoàn não: Đĩa đệm thoát vị có thể chèn ép các mạch máu, ảnh hưởng đến việc lưu thông máu lên não, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, và đau đầu.
- Chèn ép rễ thần kinh cánh tay: Dẫn đến đau nhức, tê bì, teo cơ ở vai, cánh tay và bàn tay, làm giảm khả năng vận động.
- Hội chứng chèn ép tủy: Đây là tình trạng khẩn cấp, cần được can thiệp y tế ngay lập tức để tránh tổn thương vĩnh viễn cho tủy sống.
- Hội chứng rối loạn thần kinh thực vật: Gây ra các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, ù tai, hồi hộp, tim đập nhanh.
- Đau lan rộng: Cơn đau có thể lan từ cổ xuống vai, gáy, cánh tay và các ngón tay, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là bệnh lý để lại nhiều biến chứng nguy hiểm
Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ không phải là bệnh lý xuất hiện đột ngột, mà thường là hậu quả tích lũy của nhiều yếu tố tác động trong thời gian dài. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến và được ghi nhận trong thực tế lâm sàng:
- Tuổi tác: Khi tuổi tác tăng, cấu trúc xương khớp nói chung và đĩa đệm nói riêng sẽ mất dần nước và chất keo, khiến đĩa đệm trở nên khô, xơ cứng và kém đàn hồi. Bao xơ bên ngoài dễ bị nứt rách, tạo điều kiện cho nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài, chèn ép vào tủy sống hoặc rễ thần kinh cổ. Trên thực tế, người từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, nhưng hiện nay tỷ lệ người trẻ mắc bệnh do lối sống sai đang gia tăng.
- Di truyền: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến cấu trúc sụn, đĩa đệm và cột sống. Những người có người thân từng mắc bệnh lý thoái hóa đĩa đệm hoặc thoát vị đĩa đệm cổ có thể mang nguy cơ cao hơn, do di truyền cấu trúc cột sống yếu, dễ tổn thương. Tuy nhiên, yếu tố di truyền không phải là yếu tố quyết định duy nhất, mà chỉ góp phần làm tăng nguy cơ.
- Lối sống kém lành mạnh: Ngồi làm việc liên tục không đổi tư thế, cúi đầu nhiều giờ trước màn hình máy tính, mang vác vật nặng, lái xe đường dài,... Đây là những hành động đơn giản nhưng là nguyên nhân chính gây ra tình trạng thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ.
Tuổi tác là lý do phổ biến nhất gây ra thoát vị đĩa đệm
Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Việc nhận biết sớm triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có vai trò quan trọng trong việc điều trị hiệu quả. Bệnh có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng.
1. Triệu chứng lâm sàng
Các dấu hiệu ban đầu của thoát vị đĩa đệm cổ thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác, nhưng bạn nên lưu ý:
- Đau cổ và vai gáy: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, kéo dài.
- Tê bì, đau lan xuống cánh tay: Cảm giác tê bì, như kiến bò hoặc đau nhói lan từ cổ xuống vai, cánh tay, bàn tay và các ngón tay.
- Yếu cơ, giảm sức mạnh: Bệnh nhân có thể cảm thấy khó khăn khi cầm nắm đồ vật, thực hiện các động tác đơn giản hàng ngày.
- Chóng mặt, đau đầu, ù tai: Khi đĩa đệm chèn ép các mạch máu, tuần hoàn máu lên não bị ảnh hưởng, gây ra các triệu chứng này.
2. Triệu chứng cận lâm sàng
Khi khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm để chẩn đoán chính xác:
- Chụp X-quang: Giúp bác sĩ quan sát tổng thể cấu trúc xương, phát hiện các tổn thương xương khớp.
- Chụp CT hoặc MRI: Đây là hai phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, cung cấp hình ảnh chi tiết về đĩa đệm, tủy sống và rễ thần kinh, giúp xác định chính xác vị trí và mức độ thoát vị.
Các dấu hiệu tăng theo cấp độ
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ cũng như cột sống thắt lưng thường được phân loại thành 4 giai đoạn chính, mô tả mức độ tổn thương của đĩa đệm, từ nhẹ nhất đến nặng nhất:
- Giai đoạn 1: Nhân nhầy bắt đầu biến dạng. Bao xơ xuất hiện các vết nứt, rách nhỏ. Chiều cao đĩa đệm có thể bắt đầu giảm. Triệu chứng thường mơ hồ, đau nhẹ thoáng qua.
- Giai đoạn 2: Nhân nhầy bắt đầu biến dạng. Bao xơ xuất hiện các vết nứt, rách nhỏ. Chiều cao đĩa đệm có thể bắt đầu giảm. Triệu chứng thường mơ hồ, đau nhẹ thoáng qua.
- Giai đoạn 3: Vòng bao xơ bị rách hoàn toàn, nhân nhầy chui ra ngoài, tạo thành khối thoát vị rõ rệt. Khối thoát vị này chèn ép trực tiếp lên rễ thần kinh hoặc tủy sống. Cơn đau dữ dội, tê bì cánh tay/bàn tay, yếu cơ.
- Giai đoạn 4: Một mảnh nhân nhầy bị tách rời khỏi đĩa đệm và di chuyển vào trong ống sống. Đây là giai đoạn nặng nhất, gây chèn ép thần kinh và tủy sống nghiêm trọng, dẫn đến các biến chứng như yếu liệt chi, teo cơ, rối loạn chức năng đại tiểu tiện (tuy ít gặp ở cổ nhưng vẫn nguy hiểm).
Cách điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Có nhiều phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ, tùy thuộc vào mức độ bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.
1. Điều trị bảo tồn
Phương pháp này được ưu tiên áp dụng cho các trường hợp bệnh nhẹ và trung bình.
- Nghỉ ngơi hợp lý: Hạn chế các hoạt động gây áp lực lên cổ. Nghỉ ngơi trên giường cứng giúp giảm đau và tạo điều kiện cho đĩa đệm phục hồi.
- Chườm nóng/lạnh: Chườm lạnh trong 48 giờ đầu để giảm sưng, sau đó chườm nóng để thư giãn cơ và giảm đau.
- Sử dụng thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau, chống viêm, giãn cơ... để kiểm soát triệu chứng.
- Vật lý trị liệu: Các liệu pháp như kéo giãn cột sống cổ, massage, châm cứu, chiếu tia hồng ngoại... giúp giảm đau, tăng cường sự dẻo dai của cơ cổ.
- Thiết bị hỗ trợ: Sử dụng gối thoát vị đĩa đệm cổ hoặc nẹp cổ mềm giúp cố định và hạn chế các cử động đột ngột của cổ.
Ngoài ra, bạn có thể cân nhắc sử dụng sản phẩm ghế massage toàn thân của Fuji chúng tôi. Ghế massage có thể hỗ trợ giảm đau, thư giãn cơ cho người thoát vị đĩa đệm cổ ở giai đoạn nhẹ (1-2), nhưng cần tham vấn ý kiến bác sĩ và chỉ sử dụng chế độ nhẹ nhàng. Tuyệt đối không nên dùng khi bệnh nặng (giai đoạn 3-4) hoặc đang đau cấp tính vì dễ gây tổn thương thêm.
Chườm nóng lạnh áp dụng cho tình trạng thoát vị nhẹ
2. Can thiệp y tế
Phương pháp này chỉ được chỉ định khi các phương pháp bảo tồn không hiệu quả, bệnh tiến triển nặng hoặc có biến chứng chèn ép tủy sống.
- Tiêm: Tiêm corticosteroid vào vùng đĩa đệm bị tổn thương để giảm viêm và giảm đau nhanh chóng.
- Phẫu thuật: Bác sĩ sẽ phẫu thuật để loại bỏ phần đĩa đệm bị thoát vị, giải phóng chèn ép lên tủy sống hoặc rễ thần kinh.
Phẫu thuật cần thiết khi bệnh tiến triển nặng
Cách phòng ngừa thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, để bảo vệ cột sống cổ, bạn nên thực hiện các biện pháp dưới đây:
- Duy trì tư thế đúng: Ngồi thẳng lưng, không cúi đầu quá lâu khi làm việc.
- Luyện tập các bài tập thoát vị đĩa đệm cổ: Các bài tập nhẹ nhàng như xoay cổ, nghiêng đầu, gập cổ... giúp tăng cường sức mạnh và sự dẻo dai cho cơ cổ. Các bài tập chữa thoát vị đĩa đệm đốt sống cổ cần được thực hiện thường xuyên và đúng kỹ thuật để mang lại hiệu quả tốt nhất.
- Nghỉ ngơi hợp lý: Sau mỗi 30-45 phút làm việc, hãy đứng dậy và vận động nhẹ nhàng để cơ thể được thư giãn.
- Tránh các động tác đột ngột: Hạn chế quay cổ mạnh, đột ngột, đặc biệt khi chơi thể thao hoặc mang vác vật nặng.
- Kiểm soát cân nặng: Giảm cân giúp giảm áp lực lên toàn bộ cột sống.
- Sử dụng gối chuyên dụng: Sử dụng gối dành cho người bị thoát vị đĩa đệm cổ giúp cố định và nâng đỡ cổ trong khi ngủ, giảm áp lực lên đĩa đệm.
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là một bệnh lý có thể điều trị và kiểm soát được nếu được phát hiện sớm. Fuji hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về căn bệnh này, từ đó có cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và có phác đồ điều trị phù hợp nhất.
