Ngủ dậy bị đau lưng: Nguyên nhân và cách điều trị

Ngủ dậy bị đau lưng: Nguyên nhân và cách điều trị

Những cơn đau nhói ở lưng bỗng nhiên ập đến khi bạn ngủ dậy mà không hiểu nguyên nhân do đâu, cơ thể đang phát tín hiệu gì và làm sao để chấm dứt tình trạng này? Bài viết dưới đây, Fuji sẽ đi sâu phân tích các nguyên nhân tiềm ẩn gây đau lưng ngay khi ngủ dậy, từ đó giúp bạn xác định được chính xác vấn đề mình đang gặp phải. Đồng thời, đưa ra các giải pháp hiệu quả giúp bạn cải thiện tình trạng nhanh chóng.

Biểu hiện và nguyên nhân gây ra tình trạng ngủ dậy bị đau lưng

Cảm giác đau nhức, cứng đơ hoặc khó chịu ở vùng lưng, đặc biệt là thắt lưng hoặc gần mông mỗi khi thức dậy là tình trạng khá phổ biến. Tình trạng này có thể chỉ thoáng qua vài phút hoặc kéo dài đến vài giờ, gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày của bạn.

Để giúp bạn hiểu rõ hơn và chủ động phòng tránh, dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây đau lưng khi ngủ dậy.

1. Tư thế ngủ không đúng

Tư thế ngủ không đúng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến đau lưng khi thức dậy, đặc biệt là ở vùng thắt lưng. Các tư thế như nằm sấp, nằm cong người quá mức, hoặc việc sử dụng gối quá cao đều có thể khiến cột sống mất đi đường cong sinh lý tự nhiên. Điều này làm tăng áp lực lên các cấu trúc cột sống như đĩa đệm, khớp liên mấu và hệ thống cơ, dây chằng, từ đó gây ra tình trạng đau.

Biểu hiện thường gặp là đau nhức hoặc cảm giác mỏi ở vùng lưng dưới, đặc biệt là khu vực trung tâm hoặc hai bên cột sống thắt lưng ngay sau khi ngủ dậy. Đặc trưng của cơn đau này là thường giảm đáng kể hoặc biến mất sau vài phút vận động nhẹ nhàng, khi cơ bắp được thư giãn và lưu thông máu được cải thiện.

Tư thế ngủ không đúng gây ra cơn đau lưng bất ngờ khi thức dậy

Tư thế ngủ không đúng gây ra cơn đau lưng bất ngờ khi thức dậy

2. Giường ngủ quá cứng hoặc quá mềm

Đệm ngủ không phù hợp cũng là một nguyên nhân thường gặp, gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng đau lưng dưới khi thức dậy do không cung cấp đủ sự hỗ trợ cần thiết cho cột sống. Một chiếc đệm quá cứng có thể tạo áp lực bất thường lên các điểm tỳ đè chính của cơ thể như hông và vai, khiến cột sống mất đi đường cong tự nhiên, đặc biệt ở vùng thắt lưng. Điều này dẫn đến cảm giác đau cứng cơ lưng hoặc đau khu trú ở vùng lưng dưới giữa khi thức dậy. 

Ngược lại, đệm quá mềm khiến cơ thể bị lún sâu, làm cột sống bị cong vẹo hoặc võng quá mức, gây căng thẳng kéo dài cho các cơ và dây chằng vùng lưng dưới. Hệ quả là bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, ê ẩm hoặc đau nhức âm ỉ ở lưng ngay khi thức giấc. Các triệu chứng này thường xuất hiện rõ rệt vào buổi sáng và có thể thuyên giảm dần sau khi vận động nhẹ nhàng.

3. Do mang thai

Đau lưng khi mang thai là một triệu chứng phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt biểu hiện rõ rệt ở vùng lưng dưới gần mông. Tình trạng này chủ yếu bắt nguồn từ những thay đổi sinh lý trong cơ thể bà bầu. Thứ nhất, do sự biến động hormone, đặc biệt là relaxin, làm nới lỏng các dây chằng và khớp vùng xương chậu, ảnh hưởng đến độ ổn định của cột sống. Thứ hai, việc tăng cân đáng kể, cùng với sự phát triển của thai nhi, làm thay đổi trọng tâm cơ thể, gây gia tăng áp lực lên cột sống thắt lưng. Cuối cùng, áp lực trực tiếp từ thai nhi đang lớn lên cũng góp phần chèn ép các cấu trúc thần kinh và mạch máu ở vùng lưng dưới.

Các cơn đau lưng có thể bắt đầu xuất hiện sớm từ tuần thứ 8 của thai kỳ, nhưng thường trở nên nặng nề và rõ rệt hơn từ tháng thứ 5 đến tháng thứ 7, khi trọng lượng thai nhi tăng nhanh và áp lực lên cột sống đạt mức cao điểm. Việc duy trì tư thế ngủ sai trong giai đoạn này càng làm trầm trọng thêm tình trạng đau lưng, do cột sống vốn đã chịu nhiều căng thẳng lại phải chịu thêm áp lực sai lệch trong thời gian dài.

4. Liên quan đến bệnh thoái hóa cột sống thắt lưng

Thoái hóa cột sống thắt lưng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng đau lưng dưới ở người lớn tuổi, đặc biệt biểu hiện rõ rệt sau khi ngủ dậy. Quá trình thoái hóa dẫn đến sự mòn dần của lớp sụn khớp và mất đi độ đàn hồi tự nhiên của đĩa đệm, làm giảm khả năng giảm xóc và gây ma sát giữa các đốt sống. 

Thêm vào đó, sự hình thành các gai xương có thể chèn ép các cấu trúc lân cận, dẫn đến cảm giác đau và cứng khớp. Các triệu chứng thường khu trú tại vùng cột sống thắt lưng, đặc trưng bởi cảm giác khô cứng khớp vào buổi sáng sau một thời gian dài không vận động. Cơn đau có xu hướng tăng lên khi đứng hoặc đi lại do áp lực tác động lên các khớp và cấu trúc bị thoái hóa.

Thóa hóa cột sống gây ra các cơn đau lưng dữ dội khi mới ngủ dậy

Thóa hóa cột sống gây ra các cơn đau lưng dữ dội khi mới ngủ dậy

5. Đau cơ xơ hóa

Đau lưng khi ngủ dậy do đau cơ xơ hóa (Fibromyalgia) là một biểu hiện của tình trạng đau mãn tính toàn thân, xuất phát từ sự rối loạn trong hệ thống xử lý cảm giác đau của thần kinh trung ương. Mặc dù đau cơ xơ hóa ảnh hưởng đến nhiều vùng trên cơ thể, vùng lưng thường là một trong những điểm đau nổi bật. Người bệnh fibromyalgia thường trải nghiệm cảm giác đau mỏi, căng tức và nhức co cơ kéo dài ngay cả trong giấc ngủ. Điều này khiến họ thức dậy với tình trạng đau lưng dưới trở nên trầm trọng hơn, đi kèm với cảm giác mệt mỏi đặc trưng.

6. Các nguyên nhân khác

Ngoài các yếu tố kể trên, một số nguyên nhân khác cũng có thể góp phần gây đau lưng khi thức dậy:

  • Căng thẳng: Stress kéo dài có thể khiến các cơ vùng lưng bị co thắt liên tục, dẫn đến cảm giác đau nhức ở lưng dưới vào buổi sáng, đặc biệt phổ biến ở những người chịu áp lực cao trong công việc.
  • Ít vận động: Lối sống ít vận động làm suy yếu các nhóm cơ hỗ trợ cột sống, khiến chúng không đủ sức nâng đỡ. Khi nằm sai tư thế trong đêm, áp lực dồn lên cột sống có thể gây ra đau lưng dưới, thường biểu hiện ở một bên.
  • Chấn thương hoặc căng cơ: Những chấn thương ở lưng hoặc tình trạng căng cơ cấp tính do vận động sai tư thế hoặc gắng sức trong ngày có thể không biểu hiện rõ ràng ngay lập tức, nhưng lại gây ra cơn đau và khó chịu vào buổi sáng sau thời gian nghỉ ngơi.
  • Bệnh lý tiềm ẩn: Một số bệnh lý tiềm ẩn như sỏi thận, viêm bàng quang hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây đau lưng dưới, đôi khi kèm theo sốt hoặc đau lan xuống chân. Bên cạnh đó, các bệnh lý viêm khớp cột sống như viêm cột sống dính khớp đặc trưng bởi tình trạng cứng và đau lưng dữ dội vào buổi sáng, thường cải thiện khi vận động.

Biện pháp giúp giảm đau lưng khi ngủ dậy hiệu quả

Để phòng và điều trị tình trạng ngủ dậy bị đau lưng, dưới đây là các phương pháp an toàn, hiệu quả cao: 

1. Thay đổi tư thế hoặc giường đệm

Tư thế ngủ và chất lượng đệm tác động trực tiếp đến tình trạng đau lưng dưới khi thức dậy. Việc điều chỉnh các yếu tố này giúp giảm áp lực lên cột sống, từ đó cải thiện đáng kể cảm giác khó chịu.

  • Tư thế ngủ chuẩn: Nằm nghiêng với một chiếc gối giữa hai chân để giữ hông, xương chậu và cột sống thẳng hàng. Nằm ngửa với một chiếc gối nhỏ dưới khoeo chân để duy trì đường cong tự nhiên của cột sống thắt lưng. Tránh nằm sấp vì tư thế này gây áp lực lên cổ và làm cột sống bị võng quá mức, dẫn đến đau lưng.
  • Chọn đệm: Sử dụng đệm có độ cứng vừa phải để nâng đỡ đường cong tự nhiên của cột sống. Đệm memory foam hoặc đệm lò xo chất lượng cao phù hợp với người bị đau lưng dưới ở giữa.
  • Gối ngủ: Chọn gối có độ cao vừa phải (8-12 cm), hỗ trợ cổ và lưng, tránh đau mỏi lưng dưới.

Thay đổi tư thế ngủ để giảm tình trạng ngủ dậy bị đau lưng

Thay đổi tư thế ngủ để giảm tình trạng ngủ dậy bị đau lưng

2. Tập yoga chữa đau lưng

Yoga là một phương pháp hiệu quả để giảm đau lưng dưới, đặc biệt là tình trạng đau khi thức dậy, thông qua việc tăng cường sự linh hoạt, kéo giãn cơ và củng cố cột sống. Chỉ cần 5-10 phút tập luyện các tư thế đơn giản mỗi ngày có thể mang lại hiệu quả đáng kể.

  • Tư thế mèo-bò (Cat-Cow Pose): Bắt đầu ở tư thế quỳ bốn chân. Khi hít vào, võng lưng xuống, nâng đầu và hông. Khi thở ra, cuộn tròn lưng lên,  hạ đầu xuống. Lặp lại động tác này 10 lần trong khoảng 2 phút. Tư thế này giúp tăng cường sự linh hoạt của cột sống và giảm đau nhức vùng lưng dưới.
  • Tư thế em bé (Child’s Pose): Ngồi gập người về phía trước, hai tay duỗi thẳng ra trước hoặc để xuôi theo thân, trán chạm sàn. Giữ tư thế này trong 1-2 phút. Đây là tư thế giúp thư giãn toàn bộ vùng lưng và hông, làm dịu các cơn đau.
  • Tư thế rắn hổ mang (Cobra Pose): Nằm sấp trên sàn, đặt hai tay dưới vai. Từ từ nâng ngực lên khỏi sàn bằng cách ấn lòng bàn tay xuống, giữ khuỷu tay hơi cong và áp sát vào thân. Giữ tư thế trong khoảng 30 giây và lặp lại 3 lần. Tư thế này giúp kéo giãn cơ bụng và cơ lưng, giảm áp lực lên cột sống thắt lưng.

3. Tập luyện tăng cường sức khỏe cơ lưng

Việc tăng cường sức mạnh cho các nhóm cơ hỗ trợ cột sống, bao gồm cơ lưng và cơ bụng, là yếu tố then chốt giúp giảm đáng kể tình trạng đau lưng dưới khi ngủ dậy, đặc biệt do tình trạng yếu cơ hoặc sai tư thế. Các bài tập sau đây tập trung vào việc củng cố các nhóm cơ này:

  • Nâng hông (Bridge Pose): Nằm ngửa, gập đầu gối, hai bàn chân đặt phẳng trên sàn rộng bằng vai. Siết cơ bụng và cơ mông để từ từ nâng hông lên khỏi mặt sàn cho đến khi cơ thể tạo thành một đường thẳng từ vai đến đầu gối. Giữ tư thế này trong 5 giây, sau đó từ từ hạ xuống. Lặp lại 10 lần. Bài tập này hiệu quả trong việc tăng cường cơ mông và cơ lưng dưới.
  • Plank nhẹ (Modified Plank): Bắt đầu ở tư thế plank trên khuỷu tay và đầu gối. Đảm bảo vai, hông và đầu gối tạo thành một đường thẳng. Siết chặt cơ bụng và giữ lưng thẳng, tránh để hông võng xuống hoặc nhô lên quá cao. Giữ tư thế trong 10-20 giây, sau đó nghỉ và lặp lại 3 lần. Bài tập này giúp củng cố toàn bộ nhóm cơ bụng và lưng, hỗ trợ vững chắc cho cột sống.
  • Duỗi lưng ngược (Superman Pose): Nằm sấp trên sàn, hai tay duỗi thẳng về phía trước, hai chân duỗi thẳng. Hít vào và đồng thời nâng nhẹ tay và chân lên khỏi mặt đất, siết cơ lưng. Giữ tư thế trong 5 giây, sau đó từ từ hạ xuống khi thở ra. Lặp lại 10 lần. Bài tập này tập trung vào việc tăng cường sức mạnh cho các cơ dọc cột sống, giúp cải thiện sự ổn định và giảm đau nhức.

4. Thay đổi tư thế thường xuyên

Việc thay đổi tư thế thường xuyên trong ngày là rất quan trọng để giảm áp lực tích lũy lên cột sống, từ đó giúp ngăn ngừa và cải thiện tình trạng đau lưng dưới khi ngủ dậy. Duy trì tư thế đúng trong các hoạt động hàng ngày đóng vai trò then chốt.

  • Khi ngồi: Đảm bảo giữ lưng thẳng và vai được thả lỏng. Quan trọng hơn, hãy đứng dậy và đi lại khoảng 5-10 phút sau mỗi 30-60 phút ngồi liên tục. Điều này giúp giảm thiểu áp lực kéo dài lên đĩa đệm cột sống và các cơ xung quanh.
  • Khi đứng: Phân bổ trọng lượng cơ thể đều lên cả hai chân và tránh thói quen ưỡn lưng quá mức. Giữ cơ bụng hơi siết nhẹ để hỗ trợ cột sống.
  • Khi làm việc: Đầu tư vào một chiếc ghế công thái học phù hợp để hỗ trợ đường cong tự nhiên của cột sống. Đặt màn hình máy tính ngang tầm mắt để tránh phải cúi đầu hoặc vươn người. Hạn chế việc cúi người quá lâu khi thực hiện các tác vụ, đặc biệt là khi nâng vật nặng, để giảm căng thẳng cho vùng lưng dưới.

Thay đổi tư thế thường xuyên trong ngày để giảm áp lực lên vùng lưng

Thay đổi tư thế thường xuyên trong ngày để giảm áp lực lên vùng lưng

5. Giảm căng thẳng

Căng thẳng là nguyên nhân làm nặng thêm đau lưng dưới do co thắt cơ. Thực hiện các kỹ thuật thư giãn sẽ giúp giảm ngủ dậy bị đau lưng:

  • Thiền định: Tìm một tư thế ngồi thoải mái trong không gian yên tĩnh. Tập trung vào hơi thở với kỹ thuật hít thở sâu có kiểm soát: hít vào chậm trong 4 giây, giữ hơi 4 giây, sau đó thở ra từ từ trong 6 giây. Lặp lại chu trình này khoảng 10 lần trong 5 phút. Thiền định giúp làm dịu hệ thần kinh, giải phóng căng thẳng ở các cơ, bao gồm cả cơ lưng.
  • Hít thở sâu: Dành 5-10 phút mỗi ngày để tập trung hoàn toàn vào hơi thở của mình. Bạn có thể nằm hoặc ngồi, đặt một tay lên bụng để cảm nhận sự nâng lên và hạ xuống của bụng khi hít thở. Kỹ thuật này giúp kích hoạt phản ứng thư giãn của cơ thể, giảm mức độ căng thẳng tổng thể và hỗ trợ làm dịu cơn đau lưng.
  • Nghe nhạc thư giãn: Sử dụng các bản nhạc nhẹ nhàng, không lời, hoặc âm thanh tự nhiên trước khi ngủ. Âm nhạc có tác dụng làm dịu tâm trí, giảm lo âu và cải thiện chất lượng giấc ngủ, gián tiếp giúp cơ bắp thư giãn và giảm đau lưng.

6. Tắm nước ấm

Tắm nước ấm là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả giúp giảm đau lưng, đặc biệt là tình trạng đau lưng khi ngủ dậy. Cơ chế tác động bao gồm việc thư giãn cơ bắp, tăng cường tuần hoàn máu đến vùng bị ảnh hưởng, từ đó giảm căng thẳng và khó chịu.

  • Cách thực hiện: Để đạt hiệu quả tốt nhất, hãy tắm nước ấm có nhiệt độ khoảng 38-40°C trong khoảng 10 phút, tập trung để nước ấm tác động trực tiếp vào vùng lưng. Để tăng cường tác dụng thư giãn và giảm viêm, bạn có thể thêm muối Epsom hoặc vài giọt tinh dầu oải hương vào bồn tắm.
  • Mẹo và lưu ý khi thực hiện: Việc tắm trước khi đi ngủ đặc biệt hữu ích, giúp cơ bắp được thư giãn tối đa, góp phần giảm đau lưng vào sáng hôm sau. Sau khi tắm, bạn có thể kết hợp massage nhẹ nhàng vùng lưng để tăng cường lưu thông máu và làm dịu các cơ bị căng. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là tránh tắm nước quá nóng hoặc ngâm mình quá lâu, vì điều này có thể làm khô da, đặc biệt đối với người lớn tuổi hoặc những người có làn da nhạy cảm.

7. Sử dụng thuốc kê đơn

Trong những trường hợp đau lưng dưới nghiêm trọng hoặc kéo dài, thuốc kê đơn có thể được cân nhắc để kiểm soát triệu chứng. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc này bắt buộc phải tuân theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Các nhóm thuốc thường được sử dụng bao gồm:

  • Thuốc giảm đau thông thường: Với liều lượng khuyến nghị 500-1000mg, 2-3 lần mỗi ngày, Paracetamol là lựa chọn an toàn để giảm các cơn đau lưng dưới nhẹ.
  • Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Các loại như Ibuprofen (200-400mg) hoặc Diclofenac (50mg) rất hiệu quả trong việc giảm viêm và đau, đặc biệt trong các trường hợp đau cột sống lưng dưới liên quan đến thoái hóa hoặc viêm. Tuy nhiên, cần hết sức thận trọng khi sử dụng do nguy cơ gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như loét dạ dày hoặc suy thận, đặc biệt là khi dùng kéo dài hoặc ở liều cao.
  • Thuốc giãn cơ: Ví dụ như Myonal hoặc Mydocalm, những thuốc này có tác dụng làm giảm co thắt cơ, giúp hỗ trợ điều trị các cơn đau lưng dưới do căng cơ hoặc co cứng.
  • Thuốc bổ thần kinh: Vitamin B1, B6, B12 (như Neurobion) giúp giảm đau do chèn ép thần kinh, như đau lưng dưới bên phải lan xuống chân.

Sử dụng thuốc theo kê đơn của bác sĩ để điều trị tình trạng ngủ dậy bị đau lưng

Sử dụng thuốc theo kê đơn của bác sĩ để điều trị tình trạng ngủ dậy bị đau lưng

Ngủ dậy bị đau lưng là một vấn đề phổ biến có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, từ tư thế ngủ sai, đệm không phù hợp, thiếu vận động, cho đến căng thẳng và các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Việc hiểu rõ nguyên nhân là chìa khóa để lựa chọn phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả. Ngoài ra, để giảm thiểu tình trạng đau lưng, các bạn có thể tham khảo thêm sản phẩm ghế massage toàn thân của chúng tôi. Sản phẩm giúp thư giãn cơ bắp chuyên sâu, cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ điều chỉnh lại tư thế cột sống hiệu quả!

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và toàn diện về cách phòng ngừa và điều trị tình trạng đau lưng khi thức dậy. Tiếp tục theo dõi Fuji để cập nhật thêm các kiến thức về chăm sóc sức khỏe hữu ích khác nhé!

 

 

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Huyệt Âm Giao: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Âm Giao: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Âm Giao là huyệt thứ 7 của mạch Nhâm, có tác dụng điều trị các bệnh liên quan đến khí huyết, sinh sản, tiết niệu và tiêu hóa. Cùng tìm hiểu ngay!
Huyệt Thủy Phân: Vị trí, công dụng và cách tác động

Huyệt Thủy Phân: Vị trí, công dụng và cách tác động

Huyệt Thủy Phân được xem như “cửa ngõ” giúp cân bằng hoạt động chuyển hóa nước, hỗ trợ giải quyết các chứng phù nề, chướng bụng,... Chi tiết xem ...
Gội đầu dưỡng sinh bấm huyệt: Tác dụng và cách làm tại nhà

Gội đầu dưỡng sinh bấm huyệt: Tác dụng và cách làm tại nhà

Gội đầu dưỡng sinh bấm huyệt là cách tốt nhất để giảm stress, căng thẳng nhanh chóng. Tham khảo hướng dẫn ngay!