Huyệt Thiên Xu: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Thiên Xu: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Trong Đông y, huyệt Thiên Xu được mệnh danh là “Đại huyệt của đường ruột”. Với vị trí đặc biệt ở vùng bụng, huyệt này giữ vai trò như “trạm điều phối trung tâm”, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tiêu hóa, sự lưu thông khí huyết và quá trình hấp thu dinh dưỡng của cơ thể. Cùng Fuji tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.

Huyệt Thiên Xu nằm ở đâu? Hướng dẫn cách xác định

Huyệt Thiên Xu thuộc kinh nào? Huyệt Thiên Xu là huyệt thứ 25 của kinh Túc Dương Minh Vị, được xem là huyệt Mộ của Đại Trường. Tên gọi Thiên Xu mang ý nghĩa sâu sắc trong triết học Đông y:

  • Thiên: Nghĩa là trời, chỉ phần trên của cơ thể, nơi có rốn làm trung tâm.
  • Xu: Ý nghĩa là trục, chốt xoay, điểm trọng yếu, thể hiện vai trò trung tâm trong việc điều hòa chức năng đường ruột.

Sự kết hợp này thể hiện vai trò trung tâm của huyệt Thiên Xu trong việc điều hòa toàn bộ các chức năng của đường ruột, giống như một trục xoay giúp vận hành cả một hệ thống.

Xét về vị trí cụ thể, huyệt Thiên Xu nằm cách rốn khoảng 2 thốn về phía trái và phải. Như vậy, mỗi người sẽ có 2 huyệt Thiên Xu đối xứng nhau, một phải và một trái.

Cách xác định vị trí huyệt cụ thể:

  • Chuẩn bị tư thế: Để người bệnh nằm ngửa, thả lỏng cơ thể, hai tay đặt dọc theo thân người.
  • Xác định mốc rốn: Dùng ngón tay cái hoặc ngón trỏ để xác định vị trí trung tâm của rốn.
  • Đo khoảng cách: Từ rốn, bạn đo ngang sang hai bên, mỗi bên 2 thốn.
  • Thử huyệt: Khi ấn nhẹ vào điểm huyệt người bệnh sẽ có cảm giác hơi tức, nhói nhưng không đau.

Ghi chú: Thốn là một đơn vị đo lường đặc biệt trong Đông y, tương ứng với tỉ lệ cơ thể của từng người. Một thốn được xác định bằng chiều ngang của đốt giữa ngón tay cái của mỗi người.

Vị trí huyệt Thiên Xu

Vị trí huyệt Thiên Xu

Tác dụng của huyệt Thiên Xu đối với sức khỏe

Trong Đông y, huyệt Thiên Xu là huyệt vị chủ lực trong việc điều trị và hỗ trợ các bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa. Dưới đây là những tác dụng tuyệt vời của huyệt khi được kích thích đúng cách.

1. Chữa viêm dạ dày cấp, mãn tính

Trong Đông y, viêm đại tràng, viêm dạ dày thường được quy về các chứng như "tỳ vị thấp nhiệt" hoặc "khí trệ". Huyệt Thiên Xu có tác dụng mạnh mẽ trong việc điều hòa chức năng của đại tràng và dạ dày. Bằng cách tác động vào huyệt này, khí huyết tại đây được lưu thông, giúp giảm các triệu chứng đau bụng, đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn, ợ chua do viêm đường tiêu hóa.

Huyệt Thiên Xu đem lại khả năng hỗ trợ bệnh đau dạ dày cấp và mãn tính

Huyệt Thiên Xu đem lại khả năng hỗ trợ bệnh đau dạ dày cấp và mãn tính

2. Giảm viêm ruột thừa

Bấm huyệt Thiên Xu trong Y học cổ truyền được xem là biện pháp hỗ trợ hữu hiệu để giảm triệu chứng viêm ruột thừa. Huyệt này, là Mộ huyệt của Đại Trường, có vai trò quan trọng trong việc điều hòa chức năng ruột già. Tác động vào Thiên Xu giúp sơ điều Đại Trường, lý khí và thông trệ, từ đó giảm bớt tình trạng ứ trệ, viêm nhiễm ở đường ruột. Tuy nhiên, cần lưu ý đây chỉ là phương pháp hỗ trợ và không thay thế cho việc điều trị cấp cứu ngoại khoa khi bị viêm ruột thừa cấp tính. Mọi trường hợp nghi ngờ viêm ruột thừa cần đến bệnh viện để được thăm khám và xử lý kịp thời.

3. Điều trị tắc ruột

Trong phạm vi hỗ trợ của Y học cổ truyền, huyệt Thiên Xu đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị tắc ruột cơ năng (do liệt ruột hoặc rối loạn nhu động). Là Huyệt Mộ của Đại Trường, Thiên Xu có tác dụng sơ điều Đại Trường, lý khí và thông trệ tại ruột. Việc tác động lên huyệt này giúp kích thích và tăng cường nhu động ruột, từ đó hỗ trợ tống đẩy các chất thải bị ứ đọng, giải quyết hiệu quả tình trạng đình trệ chức năng.

4. Trị ký sinh trùng đường ruột

Huyệt Thiên Xu được cho là có khả năng điều hòa hệ vi sinh vật đường ruột và tăng cường sức đề kháng của ruột. Trong Đông y, tác động vào huyệt này giúp tạo ra một môi trường không thuận lợi cho sự sinh trưởng của các loại ký sinh trùng như giun, sán. Đồng thời, nó cũng làm giảm các triệu chứng do chúng gây ra như đau bụng, rối loạn tiêu hóa và chán ăn.

Bấm huyệt Thiên Xu có thể đẩy lùi ký sinh trùng đường ruột

Bấm huyệt Thiên Xu có thể đẩy lùi ký sinh trùng đường ruột

5. Trị tiêu chảy, kiết lỵ, táo bón

Tác động vào huyệt Thiên Xu có khả năng điều trị các chứng rối loạn đại tiện vì huyệt này là Mộ huyệt của Đại Trường. Cơ chế của nó là điều hòa nhu động ruột một cách hai chiều: kích thích nhu động ruột để trị táo bón và ổn định nhu động ruột, đồng thời thông trệ và hóa thấp để trị tiêu chảy, kiết lỵ. Điều này giúp cân bằng chức năng của hệ tiêu hóa.

6. Hỗ trợ trị liệt cơ bụng

Huyệt Thiên Xu nằm trên đường kinh Vị, có mối liên hệ mật thiết với các cơ bụng. Kích thích huyệt có thể giúp tăng cường tuần hoàn máu, làm ấm và kích hoạt các dây thần kinh cơ vùng bụng. Từ đó hỗ trợ phục hồi chức năng của cơ bụng trong các trường hợp liệt cơ do chấn thương hoặc các bệnh lý thần kinh.

Huyệt Thiên Xu nằm trên đường kinh Vị nên có thể hỗ trợ phục hồi chức năng cơ bụng khi bị liệt do chấn thương

Huyệt Thiên Xu nằm trên đường kinh Vị nên có thể hỗ trợ phục hồi chức năng cơ bụng khi bị liệt do chấn thương

7. Tác dụng khi phối huyệt

Trong thực tế, huyệt Thiên Xu thường được phối hợp với các huyệt vị khác để tăng cường hiệu quả điều trị. Các phối huyệt điển hình như:

  • Huyệt Thiên Xu + Lệ Đoài + Nội Đình: Trị ăn không tiêu (theo Thiên Kim Phương).
  • Huyệt Thiên Xu + Chi Câu: Trị nôn mửa, dịch tả (theo Tư Sinh Kinh).
  • Huyệt Thiên Xu + Liệt Khuyết + Quan Nguyên (Nh.4) + Tam Âm Giao + Trung Quản: Trị bụng đau do hàn, tiêu chảy không cầm (theo Châm Cứu Đại Thành).
  • Huyệt Thiên Xu + Âm Giao + Thủy Phân+ Túc Tam Lý: Trị đau quanh rốn (theo Loại Kinh Đồ Dực).
  • Huyệt Thiên Xu + Âm Lăng Tuyền + Hợp Cốc + Quan Nguyên + Thần Khuyết + Trung Cực + Trung Quản + Túc Tam Lý: Trị lỵ không cầm (theo Y Học Cương Mục).
  • Huyệt Thiên Xu + Đại Trường Du + Túc Tam Lý: Trị tiêu chảy (theo Trung Quốc Châm Cứu Học Khái Yếu).
  • Huyệt Thiên Xu + Lương Môn + cứu Túc Tam Lý: Trị đau bụng dưới (theo Châm Cứu Học Thượng Hải).

Cách châm cứu, bấm huyệt Thiên Xu

Hiện nay, có hai phương pháp chính được sử dụng phổ biến để tác động lên huyệt Thiên Xu là châm cứu và bấm huyệt, mỗi phương pháp đều có ưu điểm và lưu ý riêng.

1. Châm cứu

Châm cứu là kỹ thuật Đông y tác động sâu vào huyệt vị. Tác dụng đem lại thường nhanh chóng và mạnh mẽ hơn so với bấm huyệt. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong điều trị các bệnh lý cấp tính như tắc ruột, viêm ruột cấp hay các cơn đau bụng dữ dội.

Cách châm cứu huyệt Thiên Xu:

  • Bước 1: Để bệnh nhân nằm ngửa, toàn thân thả lỏng để cơ bụng không bị co cứng.
  • Bước 2: Dùng cồn y tế hoặc dung dịch sát khuẩn chuyên dụng để làm sạch vùng da xung quanh huyệt Thiên Xu.
  • Bước 3: Xác định vị trí huyệt Thiên Xu như cách Fuji đã chia sẻ.
  • Bước 4: Dùng kim châm cứu chuyên dụng, châm thẳng hoặc hơi xiên vào huyệt với độ sâu từ 1-1,5 thốn (khoảng 2-3cm). Trong quá trình châm, thầy thuốc có thể thực hiện các thủ pháp như vê kim, xoay kim để tạo cảm giác "đắc khí" cho bệnh nhân (cảm giác tức, nặng, tê hoặc căng tại vị trí châm).
  • Bước 5: Lưu kim: Kim sẽ được lưu trên huyệt khoảng 15-20 phút. Thời gian này có thể thay đổi tùy thuộc vào thể trạng và bệnh lý của từng người.
  • Bước 6: Rút kim: Rút kim nhẹ nhàng và dùng bông y tế ấn nhẹ lên vị trí huyệt để cầm máu.

Lưu ý:

  • Tính chuyên môn: Châm cứu là một kỹ thuật y khoa chuyên sâu, chỉ nên được thực hiện bởi các bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y có chứng chỉ hành nghề và kinh nghiệm.
  • Chỉ định và chống chỉ định:
  • Thận trọng: Phụ nữ có thai (đặc biệt trong 3 tháng đầu), người có thể trạng quá suy nhược, người bị rối loạn đông máu, hoặc người mắc các bệnh lý về tim mạch.
  • Chống chỉ định tuyệt đối: Không châm cứu tại vùng da có vết thương hở, nhiễm trùng, sẹo lồi, hoặc các khối u, bướu.
  • Phản ứng cơ thể: Luôn theo dõi phản ứng của bệnh nhân trong và sau khi châm cứu. Nếu có dấu hiệu chóng mặt, vã mồ hôi, tim đập nhanh (hiện tượng say kim), cần rút kim ngay lập tức và để bệnh nhân nghỉ ngơi.

Châm cứu huyệt Thiên Xu điều trị các bệnh đường ruột mãn tính

Châm cứu huyệt Thiên Xu điều trị các bệnh đường ruột mãn tính

2. Bấm huyệt

Bấm huyệt là phương pháp an toàn và dễ thực hiện, phù hợp để tự chăm sóc tại nhà. Phương pháp này giúp điều hòa chức năng tiêu hóa, giảm đau bụng, khó tiêu và cải thiện các triệu chứng bệnh mãn tính một cách từ từ, bền vững.

Quy trình thực hiện:

  • Bước 1: Để nằm hoặc ngồi ở tư thế thoải mái, thả lỏng cơ bụng.
  • Bước 2: Dùng ngón tay cái hoặc ngón trỏ xác định chính xác vị trí huyệt Thiên Xu như cách Fuji đã hướng dẫn.
  • Bước 3: Dùng đầu ngón tay ấn giữ lên huyệt với lực vừa phải. Lực tác động nên cảm nhận được hơi tức, nặng hoặc tê nhẹ là được. Duy trì áp lực này trong khoảng 1 phút.
  • Bước 4: Day ấn: Sau khi ấn giữ, bạn day nhẹ ngón tay theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược chiều kim đồng hồ trong khoảng 1-3 phút. Lặp lại từ 2-3 lần.

Lưu ý:

  • Cường độ: Lực bấm nên vừa phải, không gây đau nhói hoặc bầm tím da. "Tức nhưng không đau" là nguyên tắc vàng.
  • Thời điểm: Nên thực hiện khi bụng đói hoặc sau khi ăn khoảng 1-2 tiếng để tránh ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa. Không nên thực hiện khi cơ thể đang sốt cao, mệt mỏi hoặc sau khi uống rượu, bia, các chất kích thích.
  • Đối tượng thận trọng:
    • Phụ nữ có thai: Tuyệt đối không tự ý bấm huyệt Thiên Xu. Việc tác động vào huyệt này có thể gây co thắt tử cung, tăng nguy cơ sảy thai hoặc sinh non.
    • Người có bệnh lý nền: Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện, đặc biệt là người có các bệnh lý về tim mạch, huyết áp cao hoặc tiểu đường.
  • Theo dõi phản ứng: Lắng nghe cơ thể, nếu cảm thấy đau nhói, chóng mặt, buồn nôn hoặc bất kỳ khó chịu nào, hãy dừng lại ngay lập tức và nghỉ ngơi.

Ngoài ra, để tăng cường lưu thông khí huyết và hỗ trợ chức năng tiêu hóa, bạn có thể tham khảo thêm các dòng ghế massage toàn thân Fuji được tích hợp chế độ nhiệt hồng ngoại và túi khí, hỗ trợ thư giãn cơ bụng và cải thiện sức khỏe tổng thể. Chúng tôi cung cấp đa dạng các phân khúc, từ ghế massage phổ thông giá rẻ, đến các dòng ghế massage thương gia cao cấp, đáp ứng linh hoạt mọi nhu cầu và khả năng tài chính của khách hàng. Liên hệ hotline 1800 1132 để đặt hàng ngay!

Bấm huyệt Thiên Xu kết hợp cùng các huyệt vị khác để giảm đau bụng và điều trị các bệnh ở thể nhẹ

Bấm huyệt Thiên Xu kết hợp cùng các huyệt vị khác để giảm đau bụng và điều trị các bệnh ở thể nhẹ

Trên đây là những thông tin chi tiết và chuyên sâu về huyệt Thiên Xu. Fuji hy vọng rằng những kiến thức này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về vị trí, tác dụng cũng như các phương pháp ứng dụng huyệt Thiên Xu trong việc chăm sóc và nâng cao sức khỏe.

 

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Huyệt Âm Giao: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Âm Giao: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Âm Giao là huyệt thứ 7 của mạch Nhâm, có tác dụng điều trị các bệnh liên quan đến khí huyết, sinh sản, tiết niệu và tiêu hóa. Cùng tìm hiểu ngay!
Huyệt Thủy Phân: Vị trí, công dụng và cách tác động

Huyệt Thủy Phân: Vị trí, công dụng và cách tác động

Huyệt Thủy Phân được xem như “cửa ngõ” giúp cân bằng hoạt động chuyển hóa nước, hỗ trợ giải quyết các chứng phù nề, chướng bụng,... Chi tiết xem ...
Gội đầu dưỡng sinh bấm huyệt: Tác dụng và cách làm tại nhà

Gội đầu dưỡng sinh bấm huyệt: Tác dụng và cách làm tại nhà

Gội đầu dưỡng sinh bấm huyệt là cách tốt nhất để giảm stress, căng thẳng nhanh chóng. Tham khảo hướng dẫn ngay!