Huyệt Thần Môn: Vị trí, tác dụng và kỹ thuật tác động

Huyệt Thần Môn: Vị trí, tác dụng và kỹ thuật tác động

Huyệt Thần Môn nằm trên cổ tay, là một huyệt vị quan trọng trong Đông y, thường được ứng dụng trong việc hỗ trợ điều trị các vấn đề như mất ngủ, động kinh, tim đập nhanh và căng thẳng thần kinh. Đây là một trong những huyệt đạo có tác dụng an thần, trấn tĩnh tâm trí, và thường được tác động bằng phương pháp châm cứu hoặc bấm huyệt để đạt được hiệu quả điều trị. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây ngay!

Ý nghĩa, tên gọi, vị trí huyệt Thần Môn

Huyệt Thần Môn, còn được biết đến với các tên gọi khác như Đoài Lệ, Đoài Xung, Trung Đô, Duệ Trung, là huyệt vị thứ bảy trên đường kinh Tâm và thuộc hành Thổ trong hệ thống kinh lạc. Tên gọi "Thần Môn" mang ý nghĩa: "Thần" tượng trưng cho tinh thần, ý thức, còn "Môn" là cửa ngõ. Như vậy, huyệt Thần Môn được xem là "cánh cửa" dẫn tới Tâm và Thần, nơi giúp điều hòa các hoạt động tinh thần, làm dịu hệ thần kinh và cải thiện trạng thái tâm lý.

Huyệt Thần Môn nằm ở mặt trong cổ tay, ngay trên lằn chỉ cổ tay, tại bờ trụ. Vị trí huyệt nằm ở chỗ lõm phía ngoài gân cơ trụ trước và phía ngoài bờ trên xương trụ. Theo cuốn “Trung y cương mục”, huyệt nằm tại nơi tập trung đường dương khí của Tâm kinh.

Xét về giải phẫu vùng cổ tay, huyệt Thần Môn có liên quan đến các nhánh của thần kinh trụ và có thể liên quan đến một số mạch máu và gân cơ gấp cổ tay. Điều quan trọng cần lưu ý là, bên cạnh huyệt Thần Môn nằm trên cổ tay, còn tồn tại một huyệt Thần Môn khác trong hệ thống nhĩ châm, nằm trên loa tai và có các ứng dụng điều trị tương tự về mặt tinh thần và thần kinh. Do đó, để đảm bảo hiệu quả và tránh tác động sai lệch trong trị liệu, cần xác định rõ vị trí huyệt Thần Môn cần tác động, tùy thuộc vào hệ thống kinh lạc (cổ tay) hay nhĩ châm (tai) đang được sử dụng.

Cách xác định vị trí huyệt Thần Môn ở tại cổ tay:

  • Để người bệnh ngồi hoặc nằm thoải mái, thả lỏng cánh tay, lòng bàn tay hướng lên trên.
  • Xác định nếp gấp cổ tay, sau đó di chuyển dọc theo lằn chỉ cổ tay về phía ngón út. Ngay trên lằn chỉ cổ tay, ở bờ trụ (phía ngón út), bạn sẽ cảm thấy một chỗ lõm nhỏ. Vị trí này nằm phía ngoài gân cơ trụ trước (có thể cảm nhận rõ khi gập nhẹ bàn tay về phía ngón út) và phía ngoài bờ trên của xương trụ.
  • Khi ấn vào đúng vị trí huyệt, người bệnh thường có cảm giác căng tức, nặng hoặc hơi đau tại chỗ.

Hình ảnh huyệt Thần Môn nằm trên cổ tay không phải trên vành tai

Hình ảnh huyệt Thần Môn nằm trên cổ tay không phải trên vành tai

Tác dụng của huyệt thần môn trong Đông y

Huyệt Thần Môn là một huyệt vị quan trọng trong Đông y, mang lại nhiều lợi ích trong việc điều hòa cơ thể. Với vị trí đặc biệt ở cổ tay, huyệt này được xem là một điểm then chốt giúp cân bằng tinh thần, làm dịu hệ thần kinh và mang lại cảm giác thư thái.

1. Điều trị động kinh

Theo y học cổ truyền, việc tác động lên huyệt Thần Môn có thể làm dịu hệ thần kinh trung ương, điều hòa khí huyết và ổn định hoạt động thần kinh, từ đó góp phần giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các cơn động kinh. Đặc biệt, hiệu quả kiểm soát triệu chứng có thể được tăng cường đáng kể khi huyệt Thần Môn được phối hợp với các huyệt vị khác như Bách Hội hoặc Thái Xung.

Công dụng huyệt Thần Môn trong điều trị động kinh

2. Cải thiện chất lượng giấc ngủ

Mất ngủ, khó ngủ hoặc ngủ không sâu giấc là những vấn đề thường gặp trong cuộc sống hiện nay. Huyệt Thần Môn được coi là một phương pháp tự nhiên giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Việc kích thích huyệt này có thể làm dịu hệ thần kinh, giảm căng thẳng, từ đó giúp người bệnh dễ dàng đi vào giấc ngủ, ngủ sâu hơn và cảm thấy sảng khoái khi thức dậy. Trong điều trị mất ngủ do lo âu, căng thẳng hoặc rối loạn thần kinh, huyệt Thần Môn thường được kết hợp với các huyệt khác như Nội Quan để mang lại cảm giác thư thái và cải thiện sức khỏe tinh thần.

3. Hỗ trợ các bệnh lý tim đập nhanh

Huyệt Thần Môn có mối liên hệ chặt chẽ với hệ tim mạch, việc kích thích huyệt này có thể cải thiện tuần hoàn máu và làm dịu hệ thần kinh giao cảm, từ đó giúp điều hòa nhịp tim và giảm các triệu chứng như tim đập nhanh, hồi hộp hoặc đau thắt ngực. 

Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho những người bị tim đập nhanh do căng thẳng, lo âu hoặc rối loạn chức năng tim mạch nhẹ. Khi được kết hợp với các huyệt như Nội Quan hoặc Tâm Du, huyệt Thần Môn có thể tăng cường hiệu quả hỗ trợ điều trị, mang lại sự cân bằng cho hệ tuần hoàn.

Huyệt Thần Môn hỗ trợ ổn định tim mạch

Huyệt Thần Môn hỗ trợ ổn định tim mạch

4. Tác dụng khi phối hợp với các huyệt đạo khác

Để tăng cường hiệu quả điều trị và mở rộng phạm vi ứng dụng, huyệt Thần Môn thường được phối hợp với các huyệt đạo khác, mang lại những tác động cộng hưởng cao. Dưới đây là các phối huyệt phổ biến:

  • Huyệt Thần Môn + Thiếu Hải: Trị tay co rút.
  • Huyệt Thần Môn + Dương Cốc: Trị chứng điên cuồng, mất kiểm soát.
  • Thần Môn huyệt + Quan Môn + Trung Phủ: Điều trị tiểu nhiều.
  • Huyệt Thần Môn + Nội Quan + Tâm Du: Giảm sự hồi hộp.
  • Huyệt Thần Môn + Cự Khuyết + Lãi Câu: Trị hụt hơi, lo sợ, hồi hộp.
  • Huyệt Thần Môn + Dũng Tuyền + Thiếu Thương + Tâm Du: Trị ngớ ngẩn.
  • Huyệt Thần Môn + Nội Quan + Bá Hội: Điều trị chứng lo lắng, bồn chồn không yên.
  • Thần Môn huyệt + Dương Lăng Tuyền + Nội Quan + Nhiên Cốc + Thiếu Xung: Hỗ trợ giảm đau tim, giảm cảm giác hồi hộp.
  • Huyệt Thần Môn + Chí Dương + Công Tôn + Đởm Du + Tiểu Trường Du + Uyển Cốt + Ủy Trung: Trị các chứng vàng da, vàng mắt, bí tiểu.

Cách châm cứu, bấm huyệt Thần Môn chuẩn an toàn

Để huyệt Thần Môn phát huy tối đa công dụng phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh, việc kích hoạt huyệt đúng cách là yếu tố then chốt. Châm cứu và bấm huyệt là hai phương pháp hiệu quả thường được sử dụng để tác động lên huyệt vị này. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:

1. Cách châm cứu huyệt Thần Môn

Châm cứu huyệt Thần Môn là phương pháp dùng kim châm chuyên dụng, tác động sâu vào vị trí huyệt, giúp thông kinh lạc, an thần, và hỗ trợ điều trị các bệnh như động kinh, mất ngủ, tim đập nhanh.

Các bước thực hiện châm cứu huyệt Thần Môn:

  • Bước 1: Chuẩn bị kim châm vô trùng, cồn 70 độ, bông y tế và các dụng cụ hỗ trợ. Đảm bảo tất cả dụng cụ được khử trùng để tránh nhiễm khuẩn.
  • Bước 2: Xác định vị trí huyệt Thần Môn theo như hướng dẫn chi tiết của Fuji phần đầu bài viết.
  • Bước 3: Lau sạch vùng da quanh huyệt bằng cồn 70 độ để ngăn ngừa nhiễm trùng.
  • Bước 4: Châm thẳng kim vào huyệt với độ sâu 0,1-0,2 thốn (do khu vực này rất nông). Châm nhẹ và cẩn thận để tránh gây đau.
  • Bước 5: Giữ kim trong huyệt từ 10-20 phút, tùy thuộc vào mục đích trị liệu. Theo dõi phản ứng của bệnh nhân để phát hiện các dấu hiệu bất thường như đau nhức, chóng mặt.
  • Bước 6: Rút kim nhẹ nhàng, đặt bông y tế lên điểm châm để cầm máu nếu cần.

Lưu ý quan trọng khi châm huyệt Thần Môn:

  • Chỉ thực hiện bởi người có chuyên môn, không tự ý châm cứu tại nhà để tránh rủi ro.
  • Tránh châm cứu nếu vùng quanh huyệt có vết thương hở, viêm nhiễm, hoặc bệnh nhân đang sốt cao, suy nhược nặng, mắc rối loạn đông máu hoặc mang thai.
  • Kiểm tra kỹ tiền sử bệnh lý của bệnh nhân trước khi tiến hành để đảm bảo an toàn.
  • Không châm quá sâu hoặc lưu kim quá lâu để tránh tổn thương mô quanh huyệt.
  • Sau châm cứu, giữ vùng da huyệt sạch sẽ, tránh chạm mạnh và uống nước ấm để hỗ trợ tuần hoàn khí huyết.

Xác định huyệt Thần Môn ở tay nào trước khi châm cứu

Xác định huyệt Thần Môn ở tay nào trước khi châm cứu

2. Cách Bấm huyệt

Bấm huyệt Thần Môn là phương pháp đơn giản, có thể tự thực hiện tại nhà và phù hợp với các chứng bệnh nhẹ.

Các bước thực hiện bấm huyệt Thần Môn:

  • Bước 1: Ngồi thoải mái, thả lỏng bàn tay, đặt tay lên bàn hoặc đùi với lòng bàn tay hướng lên để mặt trong cổ tay dễ tiếp cận.
  • Bước 2: Xác định vị trí huyệt Thần Môn ở cổ tay theo như Fuji đã hướng dẫn phần đầu bài.
  • Bước 3: Sử dụng đầu ngón tay cái hoặc ngón trỏ ấn nhẹ lên huyệt, day theo chuyển động tròn với lực vừa phải trong 1-2 phút. Tăng lực dần đến ngưỡng bệnh nhân có thể chịu được.
  • Bước 4: Thực hiện bấm huyệt 3-5 lần mỗi ngày, mỗi lần tối đa 2 phút, để đạt hiệu quả tốt nhất.

Lưu ý quan trọng khi bấm huyệt:

  • Không bấm huyệt nếu vùng cổ tay có vết thương hở, viêm nhiễm, sưng tấy hoặc các dấu hiệu bất thường như nốt ruồi lớn.
  • Tránh bấm quá mạnh, đặc biệt với phụ nữ mang thai, người cao tuổi hoặc có cơ địa yếu.
  • Không thực hiện bấm huyệt khi cơ thể quá mệt mỏi, vừa ăn no, hoặc sau khi sử dụng chất kích thích như rượu bia.
  • Kết hợp bấm huyệt với nghỉ ngơi, uống nước ấm hoặc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh để tăng hiệu quả.
  • Nếu triệu chứng không cải thiện sau vài ngày hoặc xuất hiện đau kéo dài ở vùng huyệt, tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm tra nguyên nhân.

>> Tìm hiểu thêm kiến thức về: Bấm huyệt là gì? Tác dụng, nguyên lý và cách thực hiện

 

Bấm huyệt Thần Môn với lực vừa phải

Bấm huyệt Thần Môn với lực vừa phải

Huyệt Thần Môn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa tinh thần, giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tổng thể. Việc hiểu rõ vị trí, tác dụng và kỹ thuật tác động lên huyệt đạo này mang lại những lợi ích thiết thực cho việc sử dụng huyệt trong việc chăm sóc sức khỏe và phát triển các liệu pháp y học cổ truyền. Tiếp tục theo dõi Fuji để khám phá thêm nhiều kiến thức hữu ích về các huyệt đạo khác và những phương pháp chăm sóc sức khỏe tự nhiên.

Bên cạnh đó, để tối ưu hóa việc chăm sóc sức khỏe một cách chủ động và tiện lợi, bạn có thể cân nhắc việc sử dụng ghế massage toàn thân của chùng tôi. Sản phẩm mang lại hiệu quả thư giãn sâu, giảm đau mỏi cơ, tăng cường lưu thông máu và giảm căng thẳng ngay tại nhà.

 

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Huyệt Giải Khê: Vị trí, công dụng và cách châm cứu bấm huyệt

Huyệt Giải Khê: Vị trí, công dụng và cách châm cứu bấm huyệt

Huyệt Giải Khê, một huyệt vị quan trọng thuộc kinh Vị, được ứng dụng để hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến khớp cổ chân và một số rối ...
Huyệt Tý Nhu: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Tý Nhu: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Tý Nhu là một huyệt vị trọng yếu trên kinh Thủ Dương Minh Đại Trường, đóng vai trò then chốt trong việc điều trị các bệnh lý liên quan đến vùng vai ...
Huyệt Thiên Trì: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Thiên Trì: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Thiên Trì là huyệt thứ nhất của kinh Tâm Bào và nằm ở vùng ngực, được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý liên quan đến vùng ngực, tim ...