Huyệt Tất Nhãn: Vị trí, công dụng và cách châm cứu bấm huyệt

Huyệt Tất Nhãn: Vị trí, công dụng và cách châm cứu bấm huyệt

Huyệt Tất Nhãn là một huyệt đạo quan trọng thuộc kinh Vị, nằm ở vùng khớp gối. Khi tác động đúng cách, huyệt vị có tác dụng điều hòa khí huyết, thông kinh lạc và giảm đau hiệu quả. Huyệt Tất Nhãn đặc biệt được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các vấn đề về khớp gối như đau đầu gối do thoái hóa, viêm khớp, hoặc chấn thương. Ngoài ra, huyệt này còn hỗ trợ điều trị cước khí và cải thiện tình trạng rối loạn vận động chi dưới. Trong bài viết này, hãy cùng Fuji tìm hiểu chi tiết về cách xác định vị trí, tác dụng, cũng như các tác động để khai thông huyệt Tất Nhãn nhé!

Cách xác định vị trí huyệt Tất Nhãn

Huyệt Tất Nhãn thuộc kinh nào? Huyệt Tất Nhãn, còn được biết đến với các tên gọi khác như Tất Mục hay Nội Tất Nhãn, là một kỳ huyệt trong Y học cổ truyền, không thuộc hệ thống 12 đường kinh chính. Mặc dù là kỳ huyệt, vị trí và công năng của huyệt này đã được ghi nhận và ứng dụng từ rất sớm, với nguồn gốc được đề cập trong tài liệu cổ điển Thiên Kim Phương.

Huyệt Tất Nhãn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc điều hòa khí huyết tại chỗ và giảm đau hiệu quả ở vùng khớp gối. Sự tác động lên huyệt này giúp cải thiện lưu thông khí huyết, làm giảm các triệu chứng đau nhức, sưng tấy, và hạn chế vận động do các bệnh lý liên quan đến khớp gối gây ra. Đây là một điểm trọng yếu trong điều trị các vấn đề về đầu gối trong Y học cổ truyền.

Tên gọi "Tất Nhãn" có nghĩa là "mắt gối", xuất phát từ đặc điểm hình thái của vùng đầu gối khi co lại. Khi gối gấp, hai chỗ lõm ở hai bên xương bánh chè trông giống như đôi mắt, gợi liên tưởng đến mắt của con bò. Trên thực tế, "Tất Nhãn" là thuật ngữ chung để chỉ hai vị trí quan trọng tại khớp gối:

  • Nội Tất Nhãn: Nằm ở chỗ lõm phía dưới bờ trong xương bánh chè.
  • Ngoại Tất Nhãn (còn gọi là Độc Tỵ): Nằm ở chỗ lõm phía dưới bờ ngoài xương bánh chè.

Về mặt giải phẫu, huyệt Tất Nhãn nằm trong vùng quanh khớp gối, gần các cấu trúc quan trọng như dây chằng bên trong và bên ngoài. Vùng này được chi phối bởi các nhánh của dây thần kinh đùi và dây thần kinh chày. Dưới lớp da là mô liên kết và các cơ quanh khớp gối. Quan trọng hơn, vùng huyệt này thuộc tiết đoạn thần kinh L3-L4, điều này lý giải mối liên hệ giữa các vấn đề ở cột sống thắt lưng và cảm giác đau tại khớp gối.

Cách xác định huyệt Tất Nhãn như sau:

  • Bước 1: Để xác định huyệt Tất Nhãn một cách chính xác, bệnh nhân nên ngồi với đầu gối co nhẹ, tạo một góc khoảng 45 độ hoặc tùy chỉnh sao cho các chỗ lõm xung quanh xương bánh chè được hiện rõ nhất. Tư thế này giúp cơ bắp và mô mềm thư giãn, làm lộ rõ các mốc giải phẫu.
  • Bước 2: Khi đã ở tư thế thích hợp, bạn sẽ dễ dàng quan sát và sờ thấy hai chỗ lõm rõ rệt ở hai bên phía dưới xương bánh chè. Cụ thể là huyệt Nội Tất Nhãn nằm ở chỗ lõm phía dưới, bờ trong của xương bánh chè. Và huyệt Ngoại Tất Nhãn nằm ở vị trí từ đỉnh dưới xương bánh chè, di chuyển ngón tay xuống phía trong một chút vào chỗ hõm.

Vị trí huyệt Tất Nhãn nằm ngay trên đầu gối

Vị trí huyệt Tất Nhãn nằm ngay trên đầu gối

Công dụng trong phòng và điều trị bệnh của huyệt Tất Nhãn

Huyệt Tất Nhãn, mặc dù là một kỳ huyệt không nằm trong hệ thống kinh mạch chính, lại đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong Y học cổ truyền nhờ khả năng điều hòa khí huyết, khu phong và thông lạc tại vùng khớp gối. Đây là một điểm châm cứu và xoa bóp hiệu quả trong việc phòng ngừa cũng như hỗ trợ điều trị nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến khớp gối.

1. Chữa cước khí

Cước khí là một chứng bệnh phổ biến trong Y học cổ truyền, đặc trưng bởi các biểu hiện tê bì, đau nhức, và sưng phù ở tay chân. Nguyên nhân chính là do phong, hàn, thấp tà xâm nhập vào kinh lạc, gây ra tình trạng khí huyết ứ trệ. Người bệnh thường cảm thấy lạnh buốt, khó khăn trong vận động, cầm nắm hoặc đi lại, đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh.

Trong điều trị theo Y học cổ truyền, huyệt Tất Nhãn được xem là huyệt vị trọng yếu. Tác động vào huyệt này giúp khu phong, tán hàn, đồng thời hoạt huyết và thông lạc. Điều này không chỉ tăng cường lưu thông máu ở chi dưới, làm giảm sưng phù, mà còn cải thiện rõ rệt cảm giác đau và lạnh ở chân. Nhờ đó, huyệt Tất Nhãn góp phần quan trọng trong việc phục hồi chức năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh cước khí.

Tác động huyệt Tất Nhãn đúng cách giúp giảm tình trạng cước khí

Tác động huyệt Tất Nhãn đúng cách giúp giảm tình trạng cước khí

2. Điều trị đau đầu gối

Giảm đau đầu gối là công dụng nổi bật và được ứng dụng rộng rãi nhất của huyệt Tất Nhãn. Huyệt này đặc biệt hiệu quả trong các trường hợp đau do thoái hóa khớp, viêm khớp, chấn thương hoặc đau nhức không rõ nguyên nhân khu trú tại vùng gối. Tác động đúng vào huyệt giúp hoạt huyết và thông kinh lạc, từ đó làm giảm viêm, giảm sưng đau và cải thiện đáng kể chức năng vận động của khớp gối.

Ngoài ra, huyệt Tất Nhãn còn có vai trò quan trọng trong việc kích thích lưu thông khí huyết và dịch khớp đến vùng đầu gối. Điều này không chỉ giúp nuôi dưỡng sụn khớp, làm chậm quá trình thoái hóa, mà còn cải thiện độ linh hoạt của khớp. Nhờ đó, các triệu chứng như cứng khớp, đau khi vận động, khó khăn khi đứng lên ngồi xuống hoặc đi lại sẽ được cải thiện rõ rệt, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

3. Công dụng đem lại khi phối huyệt

Việc phối hợp huyệt Tất Nhãn với các huyệt đạo liên quan là một phương pháp cốt lõi trong Y học cổ truyền, nhằm tăng cường hiệu quả và mở rộng phạm vi tác động trị liệu. Khi phối huyệt theo đúng nguyên tắc, các huyệt sẽ hiệp đồng hỗ trợ nhau trong việc khu phong, tán hàn, trừ thấp, hoạt huyết và thông kinh lạc. Điều này giúp điều trị hiệu quả nhiều chứng bệnh về khớp gối và chi dưới.

Một số công dụng nổi bật khi phối huyệt với Tất Nhãn như:

  • Huyệt Tất Nhãn + Túc Tam Lý: Phối hợp này đặc biệt hiệu quả trong điều trị tình trạng chân sưng to và không duỗi thẳng được. Huyệt Túc Tam Lý là huyệt hợp thổ, có tác dụng kiện tỳ vị, điều hòa khí huyết toàn thân, khi kết hợp với Tất Nhãn sẽ tăng cường khả năng tiêu sưng, thông lạc ở chi dưới.
  • Tất Nhãn huyệt + Tất Quan: Sự kết hợp này giúp giảm đau vùng đùi và đầu gối. Huyệt Tất Quan nằm ở mặt trong khớp gối, có tác dụng thư cân, hoạt lạc, khi phối hợp với Tất Nhãn sẽ tập trung giảm đau và cải thiện vận động tại khớp gối.
  • Huyệt Tất Nhãn + Tất Quan + Khoan Cốt: Bộ ba huyệt này được sử dụng để điều trị tình trạng cả hai chân sưng đau. Huyệt Khoan Cốt có tác dụng hoạt huyết, thông kinh lạc ở vùng háng và đùi, khi kết hợp sẽ tạo nên tác động toàn diện hơn lên chi dưới, giúp giảm sưng và đau ở cả hai bên chân.

Kết hợp huyệt Tất Nhãn và các huyệt vùng đầu gối để tăng hiệu quả trị bệnh

Kết hợp huyệt Tất Nhãn và các huyệt vùng đầu gối để tăng hiệu quả trị bệnh

Cách châm cứu, bấm huyệt Tất Nhãn

Trong Y học cổ truyền, việc tác động lên huyệt Tất Nhãn để đạt hiệu quả điều trị được thực hiện chủ yếu thông qua hai kỹ thuật chính: châm cứu và bấm huyệt. Mỗi phương pháp có những ưu điểm và chỉ định riêng, phù hợp với từng giai đoạn và mức độ bệnh lý. Cụ thể:

1. Cách châm cứu huyệt Tất Nhãn

Châm cứu là một kỹ thuật trị liệu của Y học cổ truyền, sử dụng kim chuyên dụng để tác động chính xác vào các huyệt vị trên cơ thể. Mục đích là điều hòa khí huyết, khu phong, tán hàn, và thư cân hoạt lạc. Khi kim được châm vào huyệt Tất Nhãn, nó sẽ giúp điều chỉnh và thúc đẩy dòng khí huyết lưu thông hiệu quả đến vùng khớp gối. Từ đó, mang lại các lợi ích như giảm đau, cải thiện chức năng vận động và hỗ trợ quá trình kháng viêm tự nhiên tại khớp gối.

Chuẩn bị:

  • Kim châm vô trùng chuyên dụng
  • Cồn 70 độ, bông y tế
  • Dụng cụ hỗ trợ khác: Khay đựng, điện châm tần số thấp

Kỹ thuật thực hiện:

  • Bước 1: Xác định vị trí huyệt Tất Nhãn theo như hướng dẫn chi tiết của Fuji phần đầu bài.
  • Bước 2: Dùng gạc tẩm cồn 70 độ lau sạch vùng da quanh huyệt, đợi khô tự nhiên.
  • Bước 3: Châm thẳng kim vuông góc với da, độ sâu 0,3-0,5 thốn tùy thể trạng cơ thể. Đồng thời, quan sát phản ứng và sắc mặt của bệnh nhân để đảm bảo an toàn.
  • Bước 4: Giữ kim trong huyệt từ 10-15 phút, vê kim nhẹ mỗi 5 phút để tăng dẫn khí. Có thể kết hợp điện châm tần số thấp hoặc hơ ngải cứu để làm ấm huyệt, đặc biệt với tình trạng bị cước khí.
  • Bước 5: Rút kim nhẹ nhàng, chậm rãi theo trục kim, đặt bông y tế lên điểm châm để cầm máu nếu có chảy máu.

Lưu ý quan trọng:

  • Chỉ thực hiện bởi bác sĩ hoặc kỹ thuật viên Y học cổ truyền có chứng chỉ hành nghề.
  • Không châm cứu khi vùng khớp có vết thương hở, viêm cấp, tràn dịch khớp hoặc bệnh lý nhiễm khuẩn.
  • Thận trọng với bệnh nhân mắc rối loạn đông máu, phụ nữ mang thai, người suy nhược nặng.
  • Theo dõi sát phản ứng toàn thân và tại chỗ trong suốt quá trình châm.

Châm cứu Tất Nhãn huyệt điều trị đau khớp gối mãn tính

Châm cứu Tất Nhãn huyệt điều trị đau khớp gối mãn tính

2. Cách bấm huyệt Tất Nhãn

Bấm huyệt Tất Nhãn là một liệu pháp không xâm lấn, sử dụng lực ấn từ đầu ngón tay để tác động và kích thích trực tiếp lên huyệt vị. Kỹ thuật này an toàn và dễ dàng tự thực hiện tại nhà với tần suất phù hợp. Bấm huyệt Tất Nhãn mang lại hiệu quả tốt trong việc giảm đau cơ học tại vùng gối, đồng thời hỗ trợ tăng cường lưu thông khí huyết, góp phần cải thiện chức năng và sự thoải mái cho khớp.

Kỹ thuật thực hiện:

  • Bước 1: Rửa sạch tay, đầu gối bằng nước ấm. Chọn tư thế thoải mái để ngồi, gập nhẹ đầu gối khoảng 30-45 độ.
  • Bước 2: Xác định vị trí huyệt Tất Nhãn theo hướng dẫn chi tiết phần đầu bài.
  • Bước 3: Dùng ngón cái hoặc trỏ ấn vào huyệt với lực vừa phải trong 10-15 giây. Sau đó day tròn theo chiều kim đồng hồ trong 1-3 phút. Lặp lại 3-5 lần với mỗi huyệt, ngày thực hiện 1-2 lần.
  • Bước 4: Sau khi bấm huyệt, nên xoa bóp nhẹ quanh đầu gối để thư giãn cơ và tăng hiệu quả trị liệu. Có thể dùng dầu xoa bóp thảo dược để hỗ trợ làm ấm khớp.

Lưu ý quan trọng:

  • Không bấm huyệt ngay sau khi ăn no, khi đang mệt mỏi hoặc vừa sử dụng rượu bia.
  • Tránh ấn lực quá mạnh ở người cao tuổi, phụ nữ mang thai hoặc người có mô mềm nhạy cảm.
  • Không thực hiện nếu vùng da quanh gối đang viêm, sưng, trầy xước hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng.
  • Hiệu quả tăng cao nếu kết hợp cùng chế độ tập luyện nhẹ nhàng, ngâm chân bằng nước ấm hoặc sử dụng chườm nóng thảo dược

Bấm huyệt Tất Nhãn kết hợp nghỉ ngơi hợp lý để gia tăng hiệu quả

Bấm huyệt Tất Nhãn kết hợp nghỉ ngơi hợp lý để gia tăng hiệu quả

Trên đây là những thông tin chuyên sâu và chi tiết về huyệt Tất Nhãn, bao gồm ý nghĩa tên gọi, vị trí giải phẫu, cách xác định, các công dụng nổi bật trong điều trị, cũng như phương pháp tác động thông qua châm cứu và bấm huyệt. Fuji hy vọng những kiến thức này sẽ giúp bạn dễ dàng xác định chính xác vị trí huyệt, nắm vững các công dụng trị liệu, và lựa chọn phương pháp tác động phù hợp cho tình trạng của mình.

Ngoài ra, để chăm sóc sức khỏe toàn diện, hãy tham khảo các mẫu ghế massage toàn thân trên website của Fuji chúng tôi. Liên hệ ngay hotline 18001132 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng nhất.

>> Tìm hiểu thêm kiến thức về: Bấm huyệt là gì? Tác dụng, nguyên lý và cách thực hiện

 

BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Huyệt Giải Khê: Vị trí, công dụng và cách châm cứu bấm huyệt

Huyệt Giải Khê: Vị trí, công dụng và cách châm cứu bấm huyệt

Huyệt Giải Khê, một huyệt vị quan trọng thuộc kinh Vị, được ứng dụng để hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến khớp cổ chân và một số rối ...
Huyệt Tý Nhu: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Tý Nhu: Vị trí, công dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Tý Nhu là một huyệt vị trọng yếu trên kinh Thủ Dương Minh Đại Trường, đóng vai trò then chốt trong việc điều trị các bệnh lý liên quan đến vùng vai ...
Huyệt Thiên Trì: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Thiên Trì: Vị trí, tác dụng và cách châm cứu, bấm huyệt

Huyệt Thiên Trì là huyệt thứ nhất của kinh Tâm Bào và nằm ở vùng ngực, được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý liên quan đến vùng ngực, tim ...