Huyệt Kiên Ngung nằm trên bả vai, là huyệt thứ 15 của kinh Đại Trường. Trong Y học cổ truyền, huyệt Kiên Ngung được đánh giá cao nhờ khả năng điều trị hiệu quả các bệnh lý tại vai, cánh tay, cổ và một số tình trạng liên quan đến hệ thần kinh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đến bạn đầy đủ các thông tin về huyệt Kiên Ngung và hướng dẫn chi tiết các kỹ thuật tác động để hỗ trợ quá trình điều trị.
Huyệt Kiên Ngung nằm ở vị trí nào?
Huyệt Kiên Ngung (LI 15), còn được gọi với các tên khác như Kiên Cốt, Biên Cốt, Thượng Cốt, Ngung Tiêm, Trung Kiên Tỉnh hay Thiên Kiên, là huyệt thứ 15 trên đường kinh Đại Trường, thuộc hành Kim. Đặc biệt, Kiên Ngung là huyệt hội quan trọng, nơi giao thoa của kinh Đại Trường với kinh Tiểu Trường và Dương Duy mạch, thể hiện vai trò đa diện trong các mối liên kết kinh mạch toàn thân.
Tên gọi Kiên Ngung được giải nghĩa là: “Kiên” ám chỉ vai, “Ngung” chỉ vùng xương nhô cao, thể hiện vị trí huyệt nằm ở phần cao nhất của vai. Về mặt giải phẫu, huyệt Kiên Ngung tọa lạc tại vùng khớp vai. Vị trí chính xác là ở chỗ lõm phía trước và dưới mỏm cùng vai khi cánh tay được giơ ngang. Vùng này liên quan trực tiếp đến cơ delta và một phần cơ thang. Huyệt chủ yếu được chi phối bởi các nhánh của dây thần kinh nách, từ các tiết đoạn thần kinh C5-C6.
Cách xác định huyệt Kiên Ngung như sau:
- Bước 1: Dang rộng cánh tay, tiến hành xác định mỏm cùng vai, chính là phần xương nhô ra cao nhất ở đỉnh vai.
- Bước 2: Từ từ giơ cánh tay của bạn sang ngang, tạo thành một góc khoảng 90 độ so với thân người. Khi cánh tay ở vị trí này, bạn sẽ thấy một chỗ lõm rõ rệt xuất hiện ở phía trước và dưới mỏm cùng vai. Đó chính là vị trí của huyệt Kiên Ngung.
- Bước 3: Dùng ngón tay ấn nhẹ vào điểm lõm này. Nếu cảm thấy căng tức, tê bì hoặc hơi đau nhẹ lan xuống cánh tay, thì đó là dấu hiệu bạn đã xác định đúng huyệt.
Huyệt Kiên Ngung vị trí nằm trên vai ngay gần xương đòn
Huyệt Kiên Ngung có tác dụng gì?
Theo các tài liệu Đông y kinh điển như "Châm Cứu Đại Thành", Kiên Ngung có vai trò thông kinh hoạt lạc, hành khí hoạt huyết, trừ phong thấp, đặc biệt hiệu quả trong điều trị các bệnh lý tại vai, cánh tay và cổ. Cụ thể:
1. Tác dụng đơn thủ
Khi tác động riêng lẻ lên Kiên Ngung huyệt, huyệt đem lại các lợi ích sau:
- Giảm đau vai và cánh tay: Đây là tác dụng nổi bật nhất của huyệt Kiên Ngung. Vị trí giải phẫu của huyệt nằm ở khớp vai, liên quan đến nhiều cơ và dây thần kinh vùng này. Việc kích thích huyệt giúp thông kinh hoạt lạc, thư cân hoạt huyết, từ đó giảm co thắt cơ, cải thiện tuần hoàn và giảm chèn ép thần kinh, rất hiệu quả cho các tình trạng như viêm quanh khớp vai, đau vai gáy, hoặc đau do chấn thương.
- Cải thiện vận động vai: Khi được tác động, huyệt Kiên Ngung sẽ giúp thông kinh hoạt lạc và hành khí hoạt huyết tại vùng vai, giải tỏa tình trạng ứ trệ của khí và máu. Điều này dẫn đến việc giảm co thắt và làm mềm các cơ xung quanh khớp vai như cơ delta, đồng thời tăng cường tuần hoàn máu cục bộ. Nhờ đó, các gân, dây chằng và bao khớp được nuôi dưỡng tốt hơn, giảm đau nhức và khôi phục tính linh hoạt.
- Làm dịu thần kinh: Tác động vào huyệt đạo giúp điều hòa khí huyết và âm dương trong cơ thể. Khi khí huyết lưu thông thuận lợi, hệ thần kinh cũng được "nuôi dưỡng" tốt hơn, giúp giảm căng thẳng, thư giãn và mang lại cảm giác dễ chịu. Mặc dù không trực tiếp là huyệt an thần mạnh mẽ, nhưng tác dụng thư giãn cơ và giảm đau gián tiếp cũng góp phần làm dịu thần kinh.
- Giảm đau đầu và cổ: Do huyệt Kiên Ngung thuộc kinh Đại Trường, mà kinh này có đường đi liên quan đến vùng đầu và cổ. Việc kích thích huyệt có thể giúp cải thiện tuần hoàn khí huyết lên đầu và cổ, giải tỏa căng thẳng cơ vùng vai gáy - vốn là nguyên nhân phổ biến gây đau đầu căng thẳng hoặc đau cổ. Đặc biệt hiệu quả với các trường hợp đau do căng cơ hoặc ảnh hưởng của phong hàn.
Tác dụng huyệt Kiên Ngung hiệu quả với các bệnh lý vùng vai, cánh tay, cổ,...
2. Tác dụng khi kết hợp cùng huyệt khác
Ứng dụng của huyệt Kiên Ngung không chỉ dừng ở các phương pháp trị liệu đơn huyệt mà còn được sử dụng kết hợp cùng các huyệt vị khác. Dưới đây là tổng hợp các cách phối huyệt được các bậc thầy Đông y đánh giá cao. Cụ thể:
- Huyệt Kiên Ngung + Khúc Trì: Điều trị lao hạch.
- Huyệt Kiên Ngung + Đại Trữ + Phong Môn + Trung Chử: Điều trị sưng đau vai, lưng.
- Huyệt Kiên Ngung + Dương Khê: Trị phong chẩn, ban sởi.
- Huyệt Kiên Ngung + Điểu Khẩu + Hạ Cư Hư + Linh Đạo + Ôn Lưu + Túc Tam Lý: Điều trị nhũ ung.
- Kiên Ngung huyệt + Bá Hội + Khúc Trì + Phát Tế + Phong Thị + Túc Tam Lý + Tuyệt Cốt: Phòng trúng gió.
- Huyệt Kiên Ngung + Âm Lăng Tuyền + Khúc Trì + Phong Thị: Trị đau nhức phong thấp.
- Kiên Ngung huyệt + Kiên Liêu + Kiên Trinh + Nhu Du: Điều trị đau khớp vai.
- Huyệt Kiên Ngung + Khúc Trì + Kiên Liêu + Kiên Nội Lăng: Trị viêm khớp vai.
- Huyệt Kiên Ngung + Dương Lăng Tuyền + Kiên Liêu: Trị viêm bao khớp dưới xương vai.
- Huyệt Kiên Ngung + Hợp Cốc + Khúc Trì: Trị liệt chi trên.
Huyệt Kiên Ngung được gia tăng sức mạnh khi phối hợp cùng các huyệt vị khác
Kỹ thuật bấm huyệt, châm cứu huyệt Kiên Ngung
Để kích thích khai thông huyệt Kiên Ngung khi cần thiết, Đông y thường sử dụng 2 phương pháp chính là châm cứu và bấm huyệt. Cụ thể:
1. Cách châm cứu huyệt Kiên Ngung
Châm cứu huyệt Kiên Ngung là một phương pháp trị liệu trong Y học cổ truyền, sử dụng kim châm tác động trực tiếp vào huyệt vị để thúc đẩy lưu thông khí huyết, khu phong tán hàn, và hoạt lạc chỉ thống.
Cách châm cứu khai thác tác dụng huyệt Kiên Ngung như sau:
- Bước 1: Yêu cầu người bệnh giơ cánh tay lên ngang vai, tạo góc 90 độ với thân người. Xác định vị trí huyệt Kiên Ngung theo hướng dẫn chi tiết của Fuji phần đầu bài.
- Bước 2: Sát khuẩn tay người thực hiện và vùng da xung quanh huyệt Kiên Ngung của người bệnh bằng cồn y tế.
- Bước 3: Châm kim vuông góc hoặc chếch nhẹ xuống dưới vào sâu trong cơ delta, độ sâu từ 0.5 đến 1,5 thốn tùy thể trạng từng người.
- Bước 4: Lưu kim khoảng 15-30 phút, kết hợp vê kim nhẹ để tăng hiệu quả dẫn khí nếu cần.
- Bước 5: Rút kim nhẹ nhàng theo trục kim, ấn bông tiệt trùng lên vị trí huyệt để cầm máu.
Lưu ý quan trọng:
- Chỉ thực hiện châm cứu khi đã có đánh giá lâm sàng kỹ lưỡng và được bác sĩ chỉ định.
- Chống chỉ định châm cứu nếu vùng vai có viêm cấp, sưng đỏ, chấn thương chưa lành.
- Bệnh nhân sốt cao, suy kiệt, phụ nữ có thai hay bệnh nhân bị rối loạn đông máu không nên châm cứu.
- Tránh châm quá sâu để không làm tổn thương bao khớp, dây thần kinh nách hoặc mạch máu.
Châm cứu huyệt Kiên Ngung điều trị các bệnh lý mãn tính
2. Cách bấm huyệt Kiên Ngung
Bấm huyệt Kiên Ngung đặc biệt phù hợp cho các trường hợp đau vai nhẹ, cứng vai do tư thế sai hoặc ngồi làm việc văn phòng lâu.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Để người bệnh ngồi thoải mái, thả lỏng 2 vai, tay duỗi tự nhiên hoặc đặt lên gối.
- Bước 2: Xác định vị trí huyệt Kiên Ngung theo hướng dẫn chi tiết của Fuji phần đầu bài.
- Bước 3: Dùng ngón cái hoặc ngón trỏ ấn lực vừa đủ vào huyệt. Day tròn theo chiều kim đồng hồ từ 1-3 phút, có thể lặp lại 3-5 lần/ngày.
- Bước 4: Sau bấm huyệt, người bệnh nên vận động nhẹ nhàng, kết hợp với dầu xoa bóp hoặc cao dán để tăng hiệu quả thư giãn.
Lưu ý quan trọng:
- Sử dụng lực bấm huyệt vừa phải để tránh đau huyệt Kiên Ngung hoặc làm tổn thương vùng da quanh huyệt.
- Không bấm huyệt nếu vai đang bị sưng nóng, có vết thương hở hoặc nhiễm trùng.
- Thận trọng khi áp dụng cho người già yếu, phụ nữ mang thai hoặc người mắc bệnh tim mạch.
- Không bấm huyệt ngay sau khi ăn no, uống rượu bia hoặc khi cơ thể đang mệt mỏi.
Bấm huyệt Kiên Ngung giảm đau nhanh chóng
Trên đây là thông tin chi tiết về huyệt Kiên Ngung. Hy vọng những kiến thức về vị trí, tác dụng trị liệu và các kỹ thuật tác động sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về huyệt đạo quan trọng này và ứng dụng chúng hiệu quả trong việc chăm sóc sức khỏe của bản thân. Tiếp tục theo dõi Fuji để cập nhật thêm những kiến thức chăm sóc sức khỏe khác nhé!
Ngoài ra, để nâng tầm trải nghiệm chăm sóc sức khỏe tại gia, Fuji còn mang đến đa dạng các dòng ghế massage toàn thân hiện đại. Chúng tôi chuyên nhập khẩu và phân phối từ ghế massage phổ thông giá rẻ đến các mẫu ghế massage cao cấp, phù hợp với mọi nhu cầu và ngân sách của quý khách hàng.
