Huyệt Khúc Trì nằm ở khuỷu tay và là một trong những huyệt vị trọng yếu của kinh Đại Trường. Trong y học cổ truyền, huyệt được biết đến với khả năng điều trị đa dạng các bệnh lý, bao gồm điều hòa huyết áp, cải thiện các vấn đề về mắt, giảm đau nhức chi trên, và đặc biệt hiệu quả trong hỗ trợ điều trị các bệnh lý da liễu. Cùng Fuji tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây ngay!
Huyệt Khúc Trì thuộc đường kinh nào? Cách xác định vị trí huyệt Khúc Trì
Theo tài liệu y học cổ truyền, Huyệt Khúc Trì (viết tắt là LI11) còn được biết đến với các tên gọi khác như Dương Trạch hay Quỷ Cự. Về mặt đặc tính, đây là huyệt thuộc hành Thổ, và giữ vai trò là huyệt Bổ của kinh Thủ Dương Minh Đại Trường.
Tên gọi "Khúc Trì" được cấu thành từ "Khúc" nghĩa là cong, gấp khúc, ám chỉ khuỷu tay và "Trì" nghĩa là cái ao, chỗ lõm. Sự kết hợp này gợi tả vị trí của huyệt nằm tại chỗ lõm khi khuỷu tay gấp cong. Về mặt giải phẫu, huyệt Khúc Trì nằm ở đầu ngoài của nếp gấp khuỷu tay khi gập cong, chính xác là trong hõm giữa mỏm trên lồi cầu ngoài xương cánh tay và bờ quay của xương trụ. Huyệt này được chi phối bởi nhánh của dây thần kinh quay, thuộc tiết đoạn thần kinh C5-C6. Trong y học cổ truyền, Khúc Trì có mối liên hệ mật thiết với các tạng phủ như Đại Trường, Phế (Phổi), cùng các vùng đầu, mặt và có tác động lên hệ thần kinh.
Cách xác định vị trí huyệt Khúc Trì như sau:
- Hãy duỗi thẳng cánh tay ra trước mặt bạn, sau đó gập vuông góc khuỷu tay lại sao cho bàn tay hướng vào trong.
- Quan sát nếp gấp ngang xuất hiện rõ ràng ở mặt ngoài của khuỷu tay.
- Huyệt Khúc Trì nằm ở điểm lõm tại đầu ngoài của nếp gấp khuỷu tay. Vị trí này thường nằm giữa mỏm trên lồi cầu ngoài xương cánh tay và gân cơ duỗi cổ tay.
Vị trí huyệt Khúc Trì nằm trên khuỷu tay
Tác dụng của huyệt Khúc Trì trong phòng và điều trị bệnh
Dựa trên các tài liệu y học cổ truyền như Linh Khu và Châm Cứu Đại Thành, Huyệt Khúc Trì được ghi nhận với các tác dụng chính bao gồm thanh nhiệt, khu phong, thông kinh lạc và kiện Tỳ. Cụ thể:
1. Tác dụng đơn thủ
Huyệt Khúc Trì mang lại nhiều tác dụng trị liệu quan trọng khi được tác động đơn lẻ, đáp ứng hiệu quả cho nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau như:
- Giảm đau và viêm khớp khuỷu tay: Huyệt Khúc Trì giúp thư cân hoạt lạc, cải thiện tuần hoàn khí huyết cục bộ, từ đó giảm áp lực lên cấu trúc thần kinh và hỗ trợ điều trị hiệu quả các tình trạng đau, viêm tại khớp khuỷu, bao gồm viêm khớp khuỷu tay hoặc đau do chấn thương.
- Cải thiện vận động khuỷu tay: Tác động vào Khúc Trì góp phần tăng cường sự linh hoạt và biên độ vận động của khớp khuỷu, đặc biệt hữu ích cho các trường hợp cứng khớp hoặc hạn chế vận động do co cơ.
- Giảm tê bì cánh tay: Kích thích huyệt này giúp thông kinh lạc, điều hòa khí huyết, làm giảm cảm giác tê bì, châm chích hoặc đau nhức dọc cánh tay do tắc nghẽn kinh mạch hoặc rối loạn thần kinh ngoại biên.
- Thanh nhiệt, giải độc: Khúc Trì là một huyệt quan trọng trong việc thanh giải nhiệt độc trong cơ thể, hỗ trợ điều trị các chứng trạng như sốt cao, cảm cúm, hoặc các bệnh lý có nguyên nhân từ thấp nhiệt, giúp cơ thể điều hòa và phục hồi.
- An thần, điều hòa thần kinh: Thông qua cơ chế điều hòa khí huyết và bình can tiềm dương, huyệt này có tác dụng làm dịu thần kinh, giảm các triệu chứng căng thẳng, lo âu, mất ngủ hoặc hồi hộp, đặc biệt ở những người chịu áp lực cao.
- Tăng cường sức đề kháng: Kích thích huyệt Khúc Trì giúp cải thiện tuần hoàn khí huyết toàn thân, củng cố chính khí, từ đó tăng cường sức đề kháng và khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài như phong hàn, nhiệt độc.
- Hỗ trợ điều trị đau đầu và đau cổ họng: Với khả năng thanh nhiệt và khu phong, Khúc Trì giúp làm giảm các cơn đau đầu do phong nhiệt hoặc căng thẳng. Đồng thời, huyệt còn làm dịu các triệu chứng đau rát cổ họng do viêm họng hoặc viêm amidan cấp tính.
- Cải thiện chức năng tiêu hóa: Thuộc kinh Đại Trường, Khúc Trì có tác dụng điều hòa nhu động ruột và chức năng phủ Đại Trường, hỗ trợ điều trị các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu, táo bón hoặc đau bụng do rối loạn tiêu hóa, đặc biệt hữu ích cho những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm hoặc bị ảnh hưởng bởi căng thẳng.
- Giảm đau ở vùng mặt: Nhờ khả năng thanh nhiệt và thông kinh lạc vùng đầu mặt, Khúc Trì góp phần giảm các cơn đau như đau răng, sưng má và các triệu chứng khác liên quan đến vùng mặt do nhiệt độc hoặc viêm nhiễm.
- Cải thiện vấn đề ngoài da: Đây là một trong những ứng dụng nổi bật của Khúc Trì, thể hiện qua khả năng thanh nhiệt, lương huyết, trừ phong giúp cải thiện các tình trạng da như mụn nhọt, mẩn ngứa, mề đay, zona, chàm, vảy nến... thường liên quan đến tích nhiệt hoặc phong nhiệt trong cơ thể.
Huyệt Khúc Trì có tác dụng gì?
2. Tác dụng khi phối hợp với các huyệt đạo khác
Để đạt hiệu quả điều trị tối ưu trong các bệnh lý phức tạp, Huyệt Khúc Trì thường được sử dụng phối hợp với các huyệt vị khác. Dưới đây là một số phối huyệt phổ biến:
- Huyệt Khúc Trì + Hợp Cốc + Thái Dương: Chuyên trị các chứng đau đầu, chóng mặt do phong nhiệt hoặc căng thẳng thần kinh.
- Huyệt Khúc Trì + Kiên Ngung + Liệt Khuyết: Hiệu quả trong điều trị đau khuỷu tay, đau vai và cải thiện vận động cho tay.
- Huyệt Khúc Trì + Thiên Xu + Túc Tam Lý: Được sử dụng để điều hòa chức năng tiêu hóa, giảm các triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, táo bón và các rối loạn đường ruột khác.
- Huyệt Khúc Trì + Nghinh Hương + Hợp Cốc: Ứng dụng trong điều trị các tình trạng viêm nhiễm và sưng đau vùng đầu mặt, như đau răng, viêm họng, viêm amidan.
- Huyệt Khúc Trì + Nội Quan + Thần Môn: Hỗ trợ điều trị các rối loạn thần kinh thực vật, biểu hiện bằng căng thẳng, lo âu, mất ngủ và hồi hộp.
Cách châm cứu, bấm huyệt Khúc Trì
Trong liệu pháp y học cổ truyền, châm cứu và bấm huyệt là hai phương thức chủ đạo để tác động vào Huyệt Khúc Trì. Cụ thể:
1. Cách châm cứu huyệt Khúc Trì
Châm cứu huyệt Khúc Trì là một kỹ thuật chuyên sâu trong Y học cổ truyền, cần được thực hiện bởi những người có chuyên môn và kinh nghiệm trong ngành.
Cách châm huyệt Khúc Trì như sau:
- Bước 1: Đảm bảo môi trường châm cứu hoàn toàn sạch sẽ và vô trùng. Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết bao gồm kim châm vô khuẩn, bông y tế, cồn sát khuẩn 70 độ, và khay đựng dụng cụ đã tiệt trùng.
- Bước 2: Xác định vị trí huyệt Khúc Trì ở đâu theo như hướng dẫn chi tiết của Fuji phần đầu bài.
- Bước 3: Dùng kim châm châm thẳng vào huyệt, độ sâu khoảng 0,5-1 thốn tùy cơ địa bệnh nhân.
- Bước 4: Lưu kim trong 15-20 phút, có thể kết hợp điện châm để tăng hiệu quả.
- Bước 5: Rút kim nhẹ nhàng, dùng bông gòn sát trùng ấn nhẹ để tránh chảy máu.
Lưu ý quan trọng:
- Chỉ thực hiện bởi chuyên gia Đông y có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
- Không châm cứu nếu vùng khuỷu tay có vết thương hở, viêm nhiễm, sưng tấy hoặc bệnh nhân đang sốt cao, suy nhược nặng, mắc rối loạn đông máu, hoặc mang thai.
- Kiểm tra kỹ tiền sử bệnh lý của bệnh nhân trước khi tiến hành để tránh rủi ro.
- Tránh châm kim quá sâu hoặc lưu kim quá lâu để không làm tổn thương dây thần kinh hoặc mô mềm.
- Sau châm cứu, giữ vùng khuỷu tay sạch sẽ, tránh vận động mạnh và uống nước ấm để hỗ trợ tuần hoàn khí huyết.
Châm cứu huyệt Khúc Trì nhằm điều trị các bệnh lý mãn tính
2. Cách bấm huyệt Khúc Trì
Bấm huyệt Khúc Trì là phương pháp đơn giản nhằm phát huy tối đa công dụng huyệt Khúc Trì trong phòng và chữa bệnh, nhất là giảm nhanh các cơn đau vùng bả vai, cánh tay. Cách thực hiện không khó, người bệnh hoàn toàn có thể tự thực hiện hoặc hỗ trợ người thân ngay tại nhà.
Cách thực hiện bấm huyệt Khúc Trì như sau:
- Bước 1: Xác định vị trí huyệt Khúc Trì ở đâu theo hướng dẫn chi tiết của Fuji phần đầu bài.
- Bước 2: Sử dụng ngón tay cái hoặc ngón trỏ ấn mạnh lên huyệt, kết hợp day theo chuyển động tròn với lực vừa phải trong 1-3 phút.
- Bước 3: Thực hiện bấm huyệt 2-3 lần mỗi ngày, mỗi lần tối đa 3 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.
Lưu ý quan trọng:
- Không bấm huyệt nếu vùng da quanh huyệt đang có vết thương hở, mụn nhọt, sưng tấy.
- Phụ nữ mang thai, trẻ em, người có bệnh lý nền, bệnh mãn tính nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
- Tuyệt đối không bấm huyệt khi cơ thể mệt mỏi, vừa ăn no hoặc sau khi uống bia rượu.
- Nghỉ ngơi hợp lý kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh để tăng hiệu quả.
Bấm huyệt Khuỷu tay xoa dịu cơn đau khuỷu tay nhanh chóng
Trên đây là những thông tin chi tiết về Huyệt Khúc Trì, Fuji hy vọng những chia sẻ này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về huyệt vị, từ đó giúp bạn lựa chọn phương pháp tác động phù hợp để chăm sóc sức khỏe.
