Huyệt Hoành Cốt: Vị trí, công dụng và kỹ thuật kích thích

Trong Y học cổ truyền, huyệt Hoành Cốt là một huyệt vị quan trọng nằm ở vùng hạ vị, thuộc mạch Nhâm. Huyệt này được biết đến với khả năng lợi thấp, thông lâm, chuyên biệt trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu và sinh dục, như bí tiểu, tiểu tiện khó khăn, và một số vấn đề nam khoa, phụ khoa. Bài viết này sẽ đi sâu khám phá cụ thể về vị trí, tác dụng và những lưu ý khi tác động vào huyệt Hoành Cốt. Cùng Fuji tìm hiểu ngay!

Cách xác định vị trí huyệt Hoành Cốt

Trong Y học cổ truyền, huyệt Hoành Cốt là một huyệt vị quan trọng nằm ở vùng hạ vị, là huyệt thứ 11 của kinh Thiếu âm Thận. Còn có tên gọi khác là Hạ Cực, Hạ Hoành, Khuất Cốt, Tuỷ Không. Tên gọi "Hoành Cốt" mang ý nghĩa là xương ngang, ám chỉ vị trí của huyệt nằm ngang với bờ trên của xương mu - một xương ngang ở vùng bụng dưới, nơi giao điểm của xương háng hai bên. 

Về mặt giải phẫu học, các cấu trúc nằm sâu dưới lớp da tại vị trí huyệt Hoành Cốt bao gồm cân cơ chéo to của bụng, cơ tháp, và bờ trong của cơ thẳng to. Tiếp theo là lớp mạc ngang, và sâu hơn nữa là phúc mạc. Tùy thuộc vào trạng thái sinh lý, các tạng như ruột non, bàng quang khi đầy, hoặc tử cung trong trường hợp có thai, có thể nằm ngay dưới lớp phúc mạc.

Về chi phối thần kinh, các cơ tại vùng huyệt này được vận động bởi sáu nhánh dây thần kinh gian sườn dưới cùng với dây thần kinh sinh dục-đùi. Đồng thời, cảm giác ở vùng da tương ứng với huyệt Hoành Cốt được chi phối bởi tiết đoạn thần kinh L1.

Huyệt này được biết đến với khả năng lợi thấp, thông lâm, chuyên biệt trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu và sinh dục, như bí tiểu, tiểu tiện khó khăn, và một số vấn đề nam khoa, phụ khoa.

Cách xác định huyệt Hoành Cốt:

• Tư thế: Cho người bệnh nằm ngửa thoải mái, hai chân duỗi thẳng.
• Xác định xương mu: Dùng tay sờ xuống phía dưới cùng của bụng, bạn sẽ sờ thấy một gờ xương cứng nằm ngang ở vùng này, đó là xương mu, là phần xương nhô lên ở phía trước khung chậu.
• Định vị đường trắng giữa bụng: Đây là đường thẳng chạy dọc chính giữa bụng, từ mũi ức xuống đến xương mu.
• Xác định huyệt Khúc Cốt: Huyệt Khúc Cốt nằm ở chính giữa bờ trên xương mu.
• Xác định huyệt Hoành Cốt: Huyệt Hoành Cốt nằm cách đường trắng giữa bụng 0,5 thốn, và nằm ngang với huyệt Khúc Cốt.

Vị trí huyệt Hoành Cốt

Công dụng của huyệt Hoành Cốt đối với sức khỏe

Trong hệ thống kinh lạc của Đông y, huyệt Hoành Cốt là một huyệt vị trọng yếu trong việc điều hòa chức năng của các tạng phủ và cân bằng năng lượng trong cơ thể.

1. Giảm sưng đau cơ xương khớp

Huyệt Hoành Cốt tuy không nằm trực tiếp trên các đại khớp, nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị các vấn đề cơ xương khớp, đặc biệt ở vùng lưng dưới, háng và khớp háng. Do Hoành Cốt thuộc kinh Thận, mà theo như lý luận Y học cổ truyền, Thận "chủ cốt tủy" - nghĩa là có chức năng chi phối và nuôi dưỡng xương cốt cùng tủy sống. Khi tác động vào Hoành Cốt, chúng ta gián tiếp điều hòa và cường hóa chức năng của Thận, từ đó cải thiện sự nuôi dưỡng cho xương khớp, giúp củng cố kết cấu xương và làm chậm quá trình thoái hóa. 

Bên cạnh đó, vị trí của huyệt Hoành Cốt là nằm ở vùng hạ tiêu, nơi tập trung nhiều kinh mạch và là trung tâm của khí huyết. Kích thích huyệt này giúp thông kinh hoạt lạc, thúc đẩy lưu thông khí huyết hiệu quả đến các mô cơ, xương và khớp lân cận. Sự cải thiện tuần hoàn này góp phần giảm thiểu tình trạng viêm nhiễm và sưng đau, đồng thời đẩy nhanh quá trình phục hồi các tổn thương tại chỗ.

Huyệt Hoành Cốt giúp giảm đau sưng xương khớp hiệu quả

2. Điều hòa chức năng hệ tiêu hóa

Huyệt Hoành Cốt có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí cơ vùng hạ tiêu, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tiêu hóa. Điển hình, huyệt có khả năng hỗ trợ loại bỏ sự tích tụ thấp khí ở vùng bụng dưới, từ đó giúp giảm cảm giác đầy bụng, nặng nề, và cải thiện các tình trạng rối loạn đại tiện như tiêu chảy phân lỏng hoặc táo bón do thấp. Ngoài ra, mặc dù không trực tiếp tác động lên dạ dày, nhưng thông qua việc điều hòa khí cơ toàn bộ vùng hạ tiêu và trừ thấp, Hoành Cốt gián tiếp cải thiện chức năng của Vị, giúp Vị vận hóa thức ăn hiệu quả hơn, giảm thiểu các triệu chứng khó chịu như khó tiêu, chướng hơi, và ợ chua.

3. Tăng cường hệ miễn dịch

Trong Y học cổ truyền, Thận thực sự được xem là "gốc rễ của tiên thiên", hay còn gọi là "căn bản của sự sống". Đây là nơi tàng trữ tinh khí, nguồn gốc của mọi hoạt động sống, bao gồm cả sự sinh trưởng, phát dục và sinh sản. Tinh khí của Thận là nền tảng vững chắc cho sức khỏe tổng thể và khả năng miễn dịch của cơ thể.

Việc kích thích huyệt Hoành Cốt, một huyệt vị quan trọng trên kinh Thận, có tác dụng bổ thận khí, tức là tăng cường năng lượng và chức năng hoạt động của Thận. Khi Thận khí được củng cố, nguyên khí trong cơ thể cũng được bồi đắp, trực tiếp tăng cường khả năng phòng vệ tự nhiên của cơ thể.

Huyệt Hoành Cốt giúp bổ thận khí, tăng cường năng lượng, miễn dịch của cơ thể

4. Thúc đẩy tuần hoàn máu

Huyệt Hoành Cốt nằm ở vùng hạ tiêu, một khu vực nhiều mạch máu lớn và kinh mạch quan trọng như kinh Thận, kinh Can, và các mạch Nhâm, Xung. Tác động vào huyệt này giúp khai thông khí huyết ở vùng chậu, giúp nuôi dưỡng tốt hơn các cơ quan sinh dục và tiết niệu. Đồng thời, việc kích thích Hoành Cốt còn thúc đẩy tuần hoàn máu đến chi dưới và toàn thân, mang lại cảm giác ấm áp, giảm tình trạng tê bì chân tay do thiếu máu cục bộ, và cải thiện sự lưu thông năng lượng tổng thể trong cơ thể.

5. Điều chỉnh chức năng nội tiết

Theo quan niệm Đông y, Thận không chỉ đảm nhiệm chức năng bài tiết mà còn là tạng chủ về sinh dục và nội tiết. Thận tàng tinh, tinh là vật chất cơ bản để duy trì các hoạt động sống, bao gồm cả chức năng sinh sản và sự cân bằng nội tiết tố. 

Do đó, việc tác động vào huyệt Hoành Cốt có khả năng hỗ trợ điều hòa sự cân bằng các hormone trong cơ thể, đặc biệt là các hormone sinh dục. Điều này mang lại lợi ích trong việc hỗ trợ điều trị các vấn đề như kinh nguyệt không đều ở nữ giới, cũng như di tinh và liệt dương ở nam giới. Hơn nữa, việc điều hòa khí huyết và chức năng Thận còn góp phần ổn định các rối loạn nội tiết chung trong cơ thể.

Cân bằng nội tiết hiệu quả bằng huyệt Hoành Cốt

6. Công dụng khi phối huyệt

Trong thực tiễn lâm sàng, để tối ưu hóa hiệu quả điều trị, huyệt Hoành Cốt thường được phối hợp với các huyệt vị khác, tùy thuộc vào tình trạng bệnh lý cụ thể của bệnh nhân. Sự kết hợp này dựa trên nguyên lý tương tác và bổ trợ giữa các huyệt đạo trong Y học cổ truyền. Một số phối hợp huyệt tiêu biểu bao gồm:

• Hoành Cốt + Đại Cự + Kỳ Môn: Phối hợp này được sử dụng để điều trị các chứng như bụng dưới đầy tức, tiểu tiện khó và tiểu rắt. Đây là sự kết hợp nhằm điều hòa khí cơ tại hạ tiêu, giải quyết tình trạng ứ trệ và rối loạn bài niệu, theo ghi chép từ sách Thiên Kim Phương.
• Hoành Cốt + Đại Đôn: Sự kết hợp này có tác dụng hỗ trợ điều trị đau lưng do khí trệ, đặc biệt là tình trạng khiến người bệnh gặp khó khăn khi ngồi dậy. Phối hợp này nhằm mục đích lưu thông khí huyết, giải tỏa tắc nghẽn ở vùng lưng dưới, như được đề cập trong Châm Cứu Đại Thành.
• Hoành Cốt + Hoang Du: Bộ ba huyệt này thường được áp dụng để điều trị các bệnh lý tiểu tiện mãn tính như ngũ lâm hay cửu tích. Phối hợp này tập trung vào việc phục hồi chức năng của bàng quang và thận, hóa giải sự tích tụ bệnh lý, được tìm thấy trong Bách Chứng Phú.
• Hoành Cốt + Quan Nguyên + Khúc Cốt: Đây là phối hợp được sử dụng để tăng cường hiệu quả điều trị các bệnh lý thuộc hệ tiết niệu và sinh dục như bí tiểu, di tinh và đau bụng dưới. Sự kết hợp này nhằm cố bản bồi nguyên, ôn bổ hạ tiêu, điều hòa chức năng sinh lý và bài tiết.

Kỹ thuật châm cứu, bấm huyệt Hoành Cốt

Trong Y học cổ truyền, châm cứu và bấm huyệt là hai phương pháp chính thường được sử dụng để tác động lên huyệt Hoành Cốt, nhằm điều hòa khí huyết và cải thiện chức năng của các tạng phủ liên quan. Cùng tìm hiểu chi tiết kỹ thuật thực hiện:

1. Châm cứu huyệt Hoành Cốt

Châm cứu huyệt Hoành Cốt là một kỹ thuật đòi hỏi độ chính xác cao và tay nghề chuyên môn vững vàng, do đó thường được thực hiện bởi các thầy thuốc Đông y có kinh nghiệm. Phương pháp này có khả năng mang lại hiệu quả điều trị sâu và nhanh chóng trong nhiều tình trạng bệnh lý.

Kỹ thuật châm huyệt Hoành Cốt chuẩn:

• Bước 1: Sát trùng vùng huyệt. Vệ sinh sạch sẽ vùng da bụng dưới quanh huyệt Hoành Cốt bằng cồn y tế hoặc dung dịch sát khuẩn chuyên dụng. Đảm bảo vô trùng để ngăn ngừa nhiễm trùng.
• Bước 2: Cho người bệnh nằm ngửa, thoải mái. Xác định huyệt Hoành Cốt ở vị trí ngang bờ trên xương mu, cách đường giữa bụng 0.5 thốn sang hai bên.
• Bước 3: Thầy thuốc sẽ sử dụng kim châm cứu chuyên dụng, châm thẳng với độ sâu từ 1 - 1.5 thốn. Cứu 3 - 5 tráng, ôn cứu 5 - 10 phút.
• Bước 4: Lưu kim tại huyệt trong khoảng 15-20 phút. Thời gian lưu kim có thể điều chỉnh tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của người bệnh.
• Bước 5: Sau khi đủ thời gian, rút kim ra nhẹ nhàng. Dùng bông gạc vô trùng ép nhẹ lên vị trí châm để cầm máu hoặc tránh bầm tím.

Lưu ý quan trọng khi châm cứu huyệt Hoành Cốt:

• Châm cứu huyệt Hoành Cốt là kỹ thuật chuyên sâu, phải do bác sĩ hoặc chuyên gia Đông y có kinh nghiệm thực hiện; tuyệt đối không tự ý châm cứu tại nhà để tránh nguy cơ tổn thương nội tạng.
• Chống chỉ định với người bị rối loạn đông máu, phụ nữ mang thai, hoặc vùng da huyệt có tổn thương, viêm nhiễm.
• Cần kiểm soát chặt chẽ độ sâu và hướng châm để tránh làm tổn thương bàng quang, ruột hoặc mạch máu.
• Nếu xuất hiện phản ứng bất thường như đau dữ dội, khó chịu bụng, buồn nôn, rối loạn tiểu tiện, phải ngừng ngay lập tức và tìm y tế khẩn cấp. Trường hợp bí tiểu sau châm, có thể xử lý bằng huyệt Dũng Tuyền.

Châm cứu huyệt Hoành Cốt

2. Bấm huyệt Hoành Cốt

Bấm huyệt Hoành Cốt là một phương pháp trị liệu bổ trợ trong Y học cổ truyền, được đánh giá là an toàn và dễ thực hiện tại nhà, cho phép người bệnh tự thao tác hoặc nhờ người thân hỗ trợ. Kỹ thuật này tập trung vào việc dùng áp lực ngón tay tác động lên huyệt vị, từ đó giúp giảm đau, cải thiện chức năng tiêu hóa, và hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến hệ tiết niệu và sinh dục. Mặc dù không tạo ra tác động sâu và nhanh chóng như châm cứu, bấm huyệt Hoành Cốt vẫn mang lại hiệu quả đáng kể.

Cách bấm huyệt Hoành Cốt:

• Bước 1: Cho người bệnh nằm ngửa, thoải mái, thả lỏng cơ thể. Xác định huyệt Hoành Cốt ở vị trí ngang bờ trên xương mu, cách đường giữa bụng 0.5 thốn sang hai bên.
• Bước 2: Sử dụng đầu ngón tay cái hoặc ngón trỏ của bạn ấn vuông góc vào huyệt Hoành Cốt. Bắt đầu với lực nhẹ rồi tăng dần đến khi cảm thấy tức nhẹ hoặc căng ở vùng huyệt. Tránh ấn quá mạnh gây đau. Giữ lực ấn trong khoảng 15-30 giây.
• Bước 3: Sau khi ấn giữ, bạn có thể thực hiện động tác day tròn nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược lại trên huyệt trong khoảng 1-2 phút. Kết hợp xoa bóp nhẹ nhàng toàn bộ vùng bụng dưới để thư giãn và tăng cường lưu thông máu.
• Bước 4: Thực hiện bấm huyệt 2-3 lần mỗi ngày, đặc biệt là khi cảm thấy khó chịu vùng bụng dưới, đầy hơi, hoặc các vấn đề về tiểu tiện. Duy trì đều đặn sẽ giúp đạt được hiệu quả tốt nhất.

Lưu ý quan trọng khi bấm huyệt Hoành Cốt:

• Kiểm soát lực ấn, tránh tác động quá mạnh, đặc biệt với người đang đau cấp tính hoặc nhạy cảm; hãy lắng nghe phản ứng của cơ thể.
• Không bấm huyệt nếu vùng da bụng dưới có tổn thương, viêm nhiễm, sưng tấy, hoặc khi sốt cao. Phụ nữ mang thai cần đặc biệt thận trọng và hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bấm huyệt vùng bụng.
• Nếu xuất hiện phản ứng bất thường như đau tăng lên, khó chịu ở bụng, buồn nôn, hãy ngừng ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Bấm huyệt Hoành Cốt

Huyệt Hoành Cốt là một huyệt vị trọng yếu trên kinh Thận, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể, bao gồm giảm đau xương khớp, điều hòa tiêu hóa, tăng cường miễn dịch, và điều chỉnh nội tiết. Fuji hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về cách xác định vị trí, các công dụng, cũng như kỹ thuật châm cứu và bấm huyệt Hoành Cốt để bạn có thể áp dụng hiệu quả trong việc chăm sóc sức khỏe.

>> Tìm hiểu thêm: Tổng hợp các huyệt đạo trên cơ thể

Ngoài ra, để chăm sóc sức khỏe tổng thể, hãy tham khảo ngay các sản phẩm ghế massage toàn thân của Fuji chúng tôi. Sản phẩm giúp bạn tận hưởng liệu pháp massage chuyên nghiệp ngay tại nhà, giảm căng thẳng, đau nhức cơ bắp và cải thiện tuần hoàn máu một cách hiệu quả.

TRANSLATE with x

English

Arabic	Hebrew	Polish
Bulgarian	Hindi	Portuguese
Catalan	Hmong Daw	Romanian
Chinese Simplified	Hungarian	Russian
Chinese Traditional	Indonesian	Slovak
Czech	Italian	Slovenian
Danish	Japanese	Spanish
Dutch	Klingon	Swedish
English	Korean	Thai
Estonian	Latvian	Turkish
Finnish	Lithuanian	Ukrainian
French	Malay	Urdu
German	Maltese	Vietnamese
Greek	Norwegian	Welsh
Haitian Creole	Persian

 

TRANSLATE with

COPY THE URL BELOW

Back

EMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE

Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster Portal

Back