Hệ thống huyệt Giáp Tích: Vị trí, tác dụng và cách tác động

Hệ thống huyệt Giáp Tích là một nhóm gồm 17 cắp huyệt vị chạy dọc 2 bên cột sống. Vị trí của chúng tương ứng với các rễ thần kinh tủy sống, giúp điều hòa cảm giác và vận động. Do đó, việc tác động vào hệ thống huyệt này có thể hỗ trợ điều trị nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là các bệnh lý liên quan đến cột sống và chức năng tạng phủ. Trong bài viết này, hãy cùng Fuji tìm hiểu chi tiết về đặc điểm, tác dụng và kỹ thuật tác động lên hệ thống huyệt vị đặc biệt này nhé!

Hệ thống huyệt Giáp Tích là gì? Vị trí ở đâu

Hệ thống huyệt Giáp Tích, còn được biết đến với tên gọi Giáp Tích Hoa Đà, là một nhóm gồm 34 kỳ huyệt được phân bố thành 17 cặp đối xứng. Các huyệt này nằm dọc hai bên cột sống, trải dài từ đốt sống ngực thứ nhất, trải dài từ đốt sống ngực thứ nhất đến đốt sống thắt lưng thứ năm.

Trong Y học cổ truyền, "Giáp Tích" mang ý nghĩa "kẹp cột sống," mô tả chính xác vị trí của các huyệt nằm song song và ôm lấy cột sống. Về mặt giải phẫu, mỗi huyệt Giáp Tích nằm ở vùng lưng, cách đường giữa cột sống khoảng 0,5 thốn về hai bên, tương ứng với từng đốt sống cụ thể từ T1 đến L5.

Cụ thể chia thành 2 nhóm như sau:

• Nhóm huyệt Giáp Tích vùng ngực: Nhóm này bao gồm các huyệt Giáp Tích tương ứng với 12 đốt sống ngực (T1 đến T12).
• Nhóm huyệt Giáp Tích vùng thắt lưng: Nhóm này bao gồm các huyệt Giáp Tích tương ứng với 5 đốt sống thắt lưng (L1 đến L5).

Hệ thống huyệt Giáp Tích bao gồm 17 cặp huyệt đối xứng, tổng cộng 34 huyệt, với mỗi cặp tương ứng với một đốt sống từ T1 đến L5. Vị trí đặc biệt của các huyệt này cho phép chúng chịu sự chi phối bởi các nhánh của dây thần kinh tủy sống, tương ứng với các tiết đoạn thần kinh cột sống. 

Mối liên hệ này tạo nên một cầu nối quan trọng giữa bề mặt cơ thể và các tạng phủ. Thông qua hệ thống thần kinh giao cảm và đối giao cảm, mỗi tiết đoạn thần kinh tương ứng với một hoặc nhiều cơ quan nội tạng cụ thể. Do đó, việc tác động vào các huyệt Giáp Tích có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của các tạng phủ liên quan như phổi, tim, dạ dày, ruột, thận, bàng quang và tử cung. Điều này giải thích cơ sở khoa học cho việc sử dụng các huyệt Giáp Tích trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý nội tạng trong Y học cổ truyền.

Hệ thống huyệt Giáp Tích không chỉ liên quan đến tạng phủ mà còn được phân loại dựa trên mối tương quan với các tiết đoạn thần kinh tủy sống, chi phối cả chức năng cảm giác và vận động.

• Theo thần kinh cảm giác: Mỗi cặp huyệt Giáp Tích tương ứng với một tiết đoạn thần kinh tủy sống, chi phối cảm giác cho một vùng da cụ thể. Ví dụ, các huyệt Giáp Tích ở vùng ngực (T1-T12) liên quan đến cảm giác vùng ngực và bụng. Các huyệt ở vùng thắt lưng (L1-L5) có mối liên hệ với cảm giác vùng bụng dưới, háng, đùi, cẳng chân và bàn chân. Việc xác định các vùng cảm giác bất thường trên da có thể gợi ý tổn thương hoặc rối loạn chức năng ở các tiết đoạn thần kinh tương ứng.
• Theo thần kinh vận động: Tương tự, mỗi tiết đoạn thần kinh tủy sống cũng chi phối vận động cho một nhóm cơ nhất định. Khi tác động lên các huyệt Giáp Tích, chúng ta có thể gián tiếp ảnh hưởng đến các nhóm cơ liên quan đến tiết đoạn thần kinh đó. Ví dụ, các huyệt Giáp Tích vùng cổ, ngực cao có thể liên quan đến các cơ vùng vai, cánh tay; các huyệt vùng thắt lưng liên quan đến các nhóm cơ đùi, cẳng chân.

Hình ảnh vị trí huyệt Giáp Tích L5 S1

Tác dụng huyệt Giáp Tích đối với sức khỏe

Với vị trí phân bố dọc theo cột sống và mối liên hệ sâu sắc với các tiết đoạn thần kinh tủy sống, hệ thống huyệt Giáp Tích có khả năng tác động trực tiếp đến chức năng của tạng phủ và góp phần điều hòa sự cân bằng âm dương của toàn bộ cơ thể. Chính vì vậy, hệ thống huyệt Giáp Tích được ứng dụng rộng rãi trong điều trị đa dạng các bệnh lý, từ rối loạn chức năng nội tạng đến các vấn đề về cột sống và thần kinh. Cụ thể:

1. Cải thiện các bệnh lý xương khớp

Huyệt Giáp Tích có tác dụng nổi bật trong việc điều trị đau mỏi cột sống, thoái hóa đốt sống, thoát vị đĩa đệm, đau thần kinh tọa và các chứng bệnh viêm khớp mãn tính. 

Việc tác động đúng cách lên các huyệt Giáp Tích sẽ giúp kích thích lưu thông khí huyết, thư giãn gân cơ co cứng, và giảm áp lực chèn ép lên các rễ thần kinh tủy sống. Từ đó, các triệu chứng đau thuyên giảm rõ rệt, đồng thời cải thiện đáng kể độ linh hoạt và chức năng của khớp.

Tác dụng của huyệt Giáp Tích trong chăm sóc sức khỏe xương khớp

2. Cải thiện các bệnh lý hô hấp

Các cặp huyệt Giáp Tích tương ứng với vùng đốt sống ngực (T1-T12) có mối liên hệ mật thiết trong Y học cổ truyền với chức năng của Phế và Đại Trường. Khi được tác động đúng cách, các huyệt này hỗ trợ điều hòa và cải thiện công năng của Phế, từ đó hỗ trợ điều trị các bệnh lý hô hấp mạn tính như ho mạn tính, hen suyễn, viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và các triệu chứng khó thở. 

Thông qua cơ chế thúc đẩy hành khí, hóa đàm  và giải biểu, liệu pháp tác động vào huyệt Giáp Tích vùng ngực giúp giãn nở lồng ngực, thông suốt đường thở, và tăng cường khả năng hấp thụ oxy. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả đối với những người có cơ địa hư hàn, thấp nhiệt, hoặc thể trạng suy yếu gặp các vấn đề về hô hấp.

3. Hỗ trợ hệ tiêu hóa

Các cặp huyệt Giáp Tích khu vực thắt lưng, tương ứng với các đốt sống L1 đến L5, có mối liên hệ mật thiết với chức năng của các tạng Tỳ, Vị, Can và Đởm trong Y học cổ truyền. Do đó, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết và cải thiện chức năng hệ tiêu hóa.

Việc tác động vào nhóm huyệt này giúp tăng cường nhu động ruột, cải thiện khả năng hấp thu dinh dưỡng, và giải quyết hiệu quả các rối loạn tiêu hóa thường gặp như đầy trướng bụng, khó tiêu, tiêu chảy và táo bón.

4. Điều trị các bệnh lý về kinh nguyệt ở nữ giới

Các cặp huyệt Giáp Tích ở vùng lưng dưới, đặc biệt là những huyệt tương ứng với các đốt sống thắt lưng, có mối liên hệ mật thiết với Tử Cung và toàn bộ hệ sinh dục nữ trong Y học cổ truyền. Khi được kích thích chính xác, nhóm huyệt này giúp ôn ấm hạ tiêu, điều hòa khí huyết và giảm đáng kể các triệu chứng khó chịu liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt như đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều, và kinh nguyệt ít.

Việc tác động vào các huyệt Giáp Tích vùng lưng dưới không chỉ làm dịu các cơn co bóp tử cung mà còn thúc đẩy tuần hoàn máu vùng chậu. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với phụ nữ có thể trạng hư hàn, khí huyết ứ trệ, hoặc thường xuyên gặp phải tình trạng khó chịu trong những ngày hành kinh.

Xoa bóp huyệt Giáp Tích có thể hỗ trợ giảm đau bụng kinh

5. Tăng cường sức khỏe tổng thể

Với khả năng kích hoạt khí huyết và điều hòa chức năng tạng phủ, hệ thống huyệt Giáp Tích đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe tổng thể. Việc tác động đều đặn lên các huyệt này góp phần củng cố hệ miễn dịch, giảm mệt mỏi mãn tính, và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Không những thế, việc bấm huyệt hoặc châm cứu tại các điểm Giáp Tích còn hỗ trợ cân bằng nội môi, tăng cường tuần hoàn máu, làm ấm toàn thân, và giải trừ các yếu tố ngoại tà như phong, hàn, thấp. Nhờ đó, cơ thể được bảo vệ tốt hơn trước những thay đổi bất thường của môi trường bên ngoài, duy trì trạng thái khỏe mạnh và ổn định.

Cách châm cứu, bấm huyệt Giáp Tích

Trong thực hành Y học cổ truyền, để kích hoạt công năng và khai thông hệ thống huyệt Giáp Tích, các thầy thuốc thường áp dụng hai phương pháp chính là châm cứu và bấm huyệt. Cả hai kỹ thuật này đều nhằm mục đích điều hòa khí huyết và phát huy tối đa hiệu quả trị liệu của nhóm huyệt này. Cụ thể:

1. Cách châm cứu huyệt Giáp Tích

Châm cứu huyệt Giáp Tích là phương pháp chuyên sâu trong Đông y, giúp điều trị hiệu quả các bệnh lý mạn tính và giảm đau lâu ngày. Do đòi hỏi kỹ thuật phức tạp, châm cứu cần được thực hiện bởi các chuyên gia y tế có chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ châm cứu cơ bản gồm: Bộ kim châm vô trùng chuyên dụng, cồn 70 độ, bông y tế, khay đựng.
• Bước 2: Để người bệnh nằm sấp, thả lỏng lưng và tiến hành xác định vị trí huyệt Giáp Tích ở đâu như cách Fuji đã chia sẻ.
• Bước 3: Vệ sinh vùng da quanh huyệt bằng cồn và bông y tế.
• Bước 4: Cầm kim châm bằng tay thuận, đâm kim vuông góc vào da. Độ sâu khoảng 0,5-1 thốn. Châm thật cẩn thận để không gây đau hoặc kích ứng dây thần kinh tủy sống.
• Bước 5: Lưu kim trong huyệt từ 10-15 phút, có thể kết hợp về kim, điện châm để tăng hiệu quả.
• Bước 6: Rút kim, đặt bông y tế lên điểm châm để cầm máu nếu cần.

Lưu ý quan trọng:

• Tuyệt đối không tự ý châm cứu tại nhà. Kỹ thuật sai lệch có thể gây chấn thương tủy sống hoặc nhiễm trùng mô mềm.
• Không châm cứu trong trường hợp bệnh nhân đang sốt cao, cơ thể suy kiệt; vùng da quanh huyệt có viêm, sưng tấy; khi bệnh nhân bị rối loạn đông máu hoặc đang sử dụng thuốc chống đông.
• Trường hợp người bệnh có dấu hiệu đau tăng, chóng mặt, toát mồ hôi sau châm, cần dừng thao tác ngay và theo dõi y tế kịp thời.

Châm cứu huyệt Giáp Tích tại cơ sở y tế uy tín

2. Cách bấm huyệt Giáp Tích

Bấm huyệt Giáp Tích là phương pháp không xâm lấn, giúp khai thông kinh lạc, giảm đau mỏi lưng, tăng cường chức năng hô hấp và cải thiện tuần hoàn máu. So với châm cứu, bấm huyệt an toàn hơn và có thể thực hiện tại nhà nếu được hướng dẫn đúng cách.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Cho người bệnh nằm sấp hoặc ngồi khom lưng ra trước trên ghế tựa, giữ cho cột sống lưng thả lỏng.
• Bước 2: Xác định vị trí huyệt Giáp Tích nằm ở đâu như hướng dẫn ở nội dung đầu tiên.
• Bước 3: Dùng tay xoa bóp nhẹ toàn bộ vùng lưng từ cổ đến thắt lưng trong 1-2 phút để làm nóng cơ, tăng tuần hoàn.
• Bước 4: Dùng ngón cái hoặc khớp giữa ngón trỏ, ấn trực tiếp lên huyệt Giáp Tích tương ứng với vùng đau.
• Bước 5: Giữ lực vừa phải, không gây đau nhói; duy trì mỗi lần bấm từ 10-15 giây, lặp lại 3-5 lần cho mỗi huyệt.
• Bước 6: Xoa bóp nhẹ lại toàn bộ vùng lưng để thư giãn.

Lưu ý quan trọng trong và sau khi bấm huyệt:

• Không bấm huyệt khi vùng da có tổn thương, lở loét, viêm nhiễm.
• Phụ nữ mang thai, người có vấn đề về cột sống, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
• Tránh bấm huyệt ngay sau bữa ăn hoặc khi cơ thể quá mệt.
• Người bệnh nên nghỉ ngơi thư giãn sau trị liệu, tránh vận động mạnh trong vòng 30 phút.
• Nếu xuất hiện đau nhức kéo dài, bầm tím bất thường, cần ngừng thực hiện và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Bấm huyệt Giáp Tích với kỹ thuật đơn giản ngay tại nhà

Trên đây là thông tin chi tiết về hệ thống huyệt Giáp Tích, một trong những nhóm huyệt đặc biệt quan trọng trong Y học cổ truyền. Hy vọng đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan về công năng và cách xác định vị trí của nhóm huyệt này. Tiếp tục theo dõi Fuji để cập nhật thêm các thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe khác nhé!

TRANSLATE with x

English

Arabic	Hebrew	Polish
Bulgarian	Hindi	Portuguese
Catalan	Hmong Daw	Romanian
Chinese Simplified	Hungarian	Russian
Chinese Traditional	Indonesian	Slovak
Czech	Italian	Slovenian
Danish	Japanese	Spanish
Dutch	Klingon	Swedish
English	Korean	Thai
Estonian	Latvian	Turkish
Finnish	Lithuanian	Ukrainian
French	Malay	Urdu
German	Maltese	Vietnamese
Greek	Norwegian	Welsh
Haitian Creole	Persian

 

TRANSLATE with

COPY THE URL BELOW

Back

EMBED THE SNIPPET BELOW IN YOUR SITE

Enable collaborative features and customize widget: Bing Webmaster Portal

Back