Theo thống kê, có khoảng 10% nam giới và 20% nữ giới phải đối mặt với tình trạng đau lưng trên trong nhiều năm qua, gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống, công việc và giấc ngủ. Hơn nữa, đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng Fuji tìm hiểu nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị của bệnh lý này nhé!
Đau lưng trên là gì? Biểu hiện và phân loại
Vùng lưng trên, hay còn gọi là cột sống ngực, nằm giữa cột sống cổ và cột sống thắt lưng, bao gồm 12 đốt sống từ T1 đến T12. Do đó, đau lưng trên được định nghĩa là cảm giác đau nhức, khó chịu hoặc căng tức khu trú tại khu vực này. Cơn đau có thể xuất hiện ở một bên, hoặc lan tỏa từ vùng xương bả vai xuống phía trên vùng thắt lưng.
Tình trạng đau lưng trên thường được phân loại dựa trên thời gian khởi phát:
- Đau cấp tính: Cơn đau mỏi lưng trên xuất hiện đột ngột, thường do chấn thương hoặc hoạt động quá sức. Thời gian đau thường ngắn, kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.
- Đau mãn tính: Cơn đau kéo dài hơn 3 tháng, thường do các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, thoái hóa hoặc thói quen sinh hoạt.
Các triệu chứng của đau cơ lưng trên rất đa dạng, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng:
- Đau nhức: Cảm giác đau âm ỉ, nhức mỏi hoặc đau nhói sau lưng trên bên trái, bên trái kèm bỏng rát. Cơn đau có thể tập trung tại một điểm hoặc lan tỏa khắp vùng lưng trên, giữa hai bả vai, thậm chí lan ra ngực hoặc cánh tay.
- Cứng khớp: Biểu hiện này thường xuất hiện vào sáng sớm hoặc sau khi ngồi hay đứng lâu. Người bệnh có thể cảm thấy khó khăn khi trở người, cúi gập hoặc ưỡn lưng.
- Co thắt cơ: Các cơ vùng lưng trên có thể gây căng cứng, co thắt, gây cảm giác bó chặt hoặc sờ thấy các cục u cơ.
- Tê bì, ngứa ran: Nếu có chèn ép dây thần kinh, vùng lưng có thể xuất hiện cảm giác tê bì, ngứa ran hoặc kim châm ở vùng lưng trên, ngực, hoặc lan ra cánh tay, ngón tay.
- Đau khi hít thở sâu: Trong một số trường hợp, cơn đau vùng lưng trên có thể tăng lên khi hít thở sâu, ho, hắt hơi hoặc cười, đặc biệt nếu có liên quan đến xương sườn hoặc phổi.
- Nhức đầu, chóng mặt: Nếu đau lưng trên liên quan đến căng thẳng cơ vùng cổ vai gáy, có thể kèm theo đau đầu, chóng mặt.
Đau giữa lưng trên là bệnh gì?
Nguyên nhân gây đau lưng trên thường gặp
Đau lưng trên có thể do nhiều yếu tố gây ra, từ các thói quen sinh hoạt hàng ngày đến các bệnh lý nghiêm trọng. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp nhất:
1. Tư thế ngồi không đúng
Tư thế ngồi không đúng, nhất là với các đối tượng học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng, lái xe chính là nguyên nhân hàng đầu gây đau lưng trên. Việc ngồi gù lưng, cúi đầu liên tục khi sử dụng máy tính, điện thoại, khi đọc sách trong thời gian dài sẽ tạo áp lực lên cột sống ngực, các cơ xung quanh dẫn đến căng thẳng, đau nhức.
Tư thế ngồi không đúng là nguyên nhân chủ yếu gây đau mỏi lưng trên
2. Căng cơ và chấn thương
Vùng lưng trên là nơi tập trung nhiều nhóm cơ rộng lớn, đóng vai trò quan trọng trong vận động của chi trên và các hoạt động của lồng ngực. Khi các cơ này phải chịu đựng căng thẳng quá mức trong quá trình lao động, luyện tập hoặc bị chấn thương trực tiếp, chúng có thể bị căng cứng, bong gân hoặc tổn thương cấu trúc, dẫn đến cảm giác đau nhức vùng lưng trên.
3. Các bệnh lý xương khớp
Các bệnh lý cột sống như thoái hóa khớp, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp, hoặc nhiễm trùng cột sống có thể là nguyên nhân gây ra đau vùng lưng trên. Cơn đau thường đi kèm với các triệu chứng thần kinh như tê bì, cứng cơ, hoặc yếu liệt chi trên.
4. Ung thư phổi
Trong một số trường hợp, đau lưng trên có thể là biểu hiện của các bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm cả ung thư phổi, đặc biệt là khối u Pancoast - khối u ở đỉnh phổi. Cơn đau trong những trường hợp này thường có đặc điểm dai dẳng, không thuyên giảm khi nghỉ ngơi và có thể đi kèm với các triệu chứng hô hấp như ho kéo dài, khó thở, hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.
Ung thư phổi với các cơn đau đau nhói sau lưng trên bên phải hoặc trái kèm hô hấp khó khăn
5. Do căng thẳng, lo âu
Căng thẳng tâm lý kéo dài là một yếu tố nguy cơ đáng kể dẫn đến co thắt cơ không tự chủ, đặc biệt ở các nhóm cơ vùng cổ, vai và lưng trên. Tình trạng co thắt này không chỉ gây ra cảm giác căng tức, đau mỏi âm ỉ mà còn có thể làm tăng mức độ khó chịu tổng thể cho người bệnh. Đây là một cơ chế sinh học được chứng minh rõ ràng, trong đó hệ thần kinh tự chủ phản ứng với stress bằng cách kích hoạt sự căng cơ mãn tính.
Phương pháp chẩn đoán và biện pháp điều trị đau lưng trên
Dựa vào các biểu hiện bệnh lý, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp chẩn đoán và biện pháp điều trị đau lưng trên phù hợp. Cụ thể:
1. Các hình thức chẩn đoán
Để xác định chính xác nguyên nhân gây đau lưng trên, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng và có thể chỉ định các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh:
- Chụp X-quang: Giúp đánh giá cấu trúc xương, phát hiện các dấu hiệu thoái hóa, gai xương, hoặc gãy lún đốt sống.
- Chụp MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết về đĩa đệm, tủy sống, dây thần kinh và các mô mềm xung quanh, giúp phát hiện thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, viêm nhiễm, hoặc khối u.
- Kiểm tra mật độ xương: Nếu nghi ngờ loãng xương là nguyên nhân gây đau.
Chụp X-quang để tìm hiểu chính xác nguyên nhân gây bệnh
2. Cách điều trị đau mỏi lưng trên
Việc điều trị đau lưng trên phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng. Thường bắt đầu với các biện pháp bảo tồn như sau:
2.1. Các phương pháp điều trị tại nhà và không dùng thuốc
Đây là những phương pháp ban đầu thường được áp dụng khi cơn đau ở mức độ nhẹ và chưa ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt.
- Nghỉ ngơi hợp lý và điều chỉnh hoạt động: Tránh các hoạt động gây đau hoặc làm nặng thêm tình trạng đau. Không nên nằm bất động quá lâu, vì có thể làm các cơ yếu đi và gây đau nhiều hơn. Sau một thời gian nghỉ ngơi, nên cố gắng vận động nhẹ nhàng trở lại.
- Chườm nóng/lạnh: Chườm lạnh hiệu quả với đau cấp tính, giúp giảm sưng viêm và gây tê cơn đau. Dùng túi chườm đá chuyên dụng hoặc bọc đá trong khăn bông, chườm khoảng 15-20 phút/lần, vài lần/ngày. Chườm nóng thích hợp cho đau mạn tính hoặc đau do căng cơ, giúp làm dịu và thư giãn cơ bắp, tăng lưu thông máu. Dùng túi chườm nóng, chai nước nóng hoặc khăn ấm, chườm khoảng 20 phút/lần, tối đa 3 lần/ngày. Tránh chườm lên vết thương hở.
- Điều chỉnh tư thế: Luôn ngồi giữ thẳng lưng, vai thả lỏng, có thể dùng gối nhỏ hoặc khăn cuộn đặt ở phần lưng dưới để hỗ trợ đường cong tự nhiên của cột sống. Khi nằm nên nằm ngửa và kê gối nhỏ dưới đầu gối, hoặc nằm nghiêng và kê gối giữa hai chân để giữ cột sống thẳng hàng. Chọn nệm không quá mềm để tránh làm thay đổi đường cong sinh lý cột sống. Tư thế làm việc và sinh hoạt tránh các động tác với tay quá cao, xoay vặn người đột ngột, cúi gập người sai cách. Luôn giữ lưng thẳng khi nâng vác vật nặng, dùng chân làm trụ thay vì dùng lưng.
2.2. Điều trị bằng thuốc
Khi các biện pháp tại nhà không đủ, có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn:
- Paracetamol (Acetaminophen): Giúp giảm đau, ít tác dụng phụ trên dạ dày.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như Ibuprofen, Naproxen, Aspirin: Có tác dụng giảm đau và chống viêm. Cần lưu ý tác dụng phụ trên dạ dày và thận, nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và không dùng quá liều.
- Thuốc bôi hoặc miếng dán giảm đau: Chứa các thành phần như menthol, capsaicin, salicylat giúp làm ấm, giãn cơ và giảm viêm tại chỗ.
Lưu ý: Việc sử dụng thuốc nên theo hướng dẫn của dược sĩ hoặc bác sĩ. Không tự ý dùng thuốc trong thời gian dài mà không có sự thăm khám.
Sử dụng thuốc giảm đau để giảm bớt đau mỏi lưng trên
2.3. Các phương pháp điều trị chuyên sâu
Khi đau lưng trên kéo dài, nghiêm trọng, hoặc đi kèm các triệu chứng đáng lo ngại như tê bì, yếu chân tay, sốt, sụt cân không rõ nguyên nhân,... bạn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Các phương pháp điều trị chuyên sâu có thể bao gồm:
- Vật lý trị liệu chuyên sâu: Chuyên gia vật lý trị liệu sẽ đánh giá tình trạng và thiết kế một chương trình điều trị cá nhân hóa, bao gồm các bài tập chuyên biệt, kỹ thuật kéo giãn, và các phương pháp hỗ trợ như siêu âm, điện xung, kéo giãn cột sống, hay thủy trị liệu.
- Thuốc kê đơn: Bác sĩ có thể kê các loại thuốc mạnh hơn như thuốc giãn cơ, thuốc chống viêm mạnh, thuốc giảm đau thần kinh, tiêm corticoid.
- Châm cứu, bấm huyệt: Châm cứu và bấm huyệt tác động vào các huyệt đạo phần lưng trên, giúp thông kinh hoạt lạc, giải phóng endorphin nội sinh và điều biến tín hiệu đau, đồng thời thư giãn cơ và tăng cường lưu thông máu cục bộ.
- Phẫu thuật: Đây là lựa chọn cuối cùng, chỉ được xem xét trong các trường hợp đau lưng trên nghiêm trọng do chấn thương, thoát vị đĩa đệm gây chèn ép thần kinh nghiêm trọng, hoặc các bệnh lý cột sống khác mà các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả.
Các biện pháp phòng ngừa đau lưng trên
Đau lưng trên là tình trạng thường liên quan đến tư thế sai và thói quen sinh hoạt. Bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa và giảm thiểu nguy cơ bằng các biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:
- Duy trì tư thế đúng: Duy trì tư thế đúng là yếu tố cốt lõi để bảo vệ cột sống và giảm áp lực lên lưng trên, đặc biệt với người làm văn phòng.
- Tập luyện thể dục đều đặn: Vận động thường xuyên giúp tăng cường cơ bắp hỗ trợ cột sống, cải thiện sự linh hoạt và giảm căng thẳng.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì tạo thêm áp lực đáng kể lên cột sống, đặc biệt là vùng lưng. Duy trì cân nặng khỏe mạnh giúp giảm tải trọng và phòng ngừa đau lưng.
- Bổ sung dinh dưỡng: Đảm bảo đủ Canxi và Vitamin D để xương chắc khỏe, phòng ngừa loãng xương, đặc biệt ở phụ nữ. Uống đủ nước để giữ cho đĩa đệm luôn căng phồng, giảm xóc cho cột sống.
- Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm giảm lưu thông máu, ảnh hưởng đến khả năng cung cấp dinh dưỡng cho đĩa đệm và xương, khiến chúng dễ bị tổn thương hơn.
- Quản lý căng thẳng: Căng thẳng tinh thần có thể dẫn đến căng cơ, đặc biệt ở vùng cổ và lưng trên, làm trầm trọng thêm cơn đau. Các phương pháp như thiền, hít thở sâu, yoga, hoặc các hoạt động thư giãn khác có thể giúp giảm căng thẳng hiệu quả.
- Cẩn trọng trong sinh hoạt hằng ngày: Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu ở một tư thế. Nên đứng dậy đi lại hoặc thực hiện các động tác giãn cơ nhẹ nhàng sau mỗi 30-60 phút. Sử dụng các thiết bị hỗ trợ công thái học như ghế văn phòng phù hợp, bàn phím và chuột công thái học. Tránh mang vác túi xách, ba lô quá nặng một bên vai. Nên chia đều trọng lượng hoặc dùng ba lô có hai quai. Mang giày dép thoải mái, có độ nâng đỡ tốt và gót thấp.
Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về đau lưng trên, giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, biểu hiện và các cách điều trị hiệu quả. Hãy chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa, thực hiện các bài tập phù hợp hoặc tìm đến sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để sớm thoát khỏi tình trạng này. Để hỗ trợ thêm quá trình thư giãn và giảm đau mỏi, bạn cũng có thể cân nhắc sử dụng ghế massage toàn thân của Fuji như một giải pháp chăm sóc sức khỏe chủ động tại nhà!
