Đau lưng giữa là một tình trạng tuy ít phổ biến hơn các dạng đau lưng khác. Đây có thể là triệu chứng lành tính do sai tư thế hay vận động quá mức, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng về cột sống hoặc nội tạng. Vậy, nguyên nhân chính xác của đau lưng giữa là gì và bao gồm các phương pháp điều trị hiệu quả nào? Hãy cùng Fuji tìm hiểu chi tiết trong bài viết này sau đây.
Đau lưng giữa là bệnh gì? Biểu hiện cụ thể
Đau lưng giữa là tình trạng đau nhức, căng tức hoặc khó chịu khu trú tại vùng cột sống ngực, trải dài từ đoạn T1 đến T12, tức là khu vực giữa cổ và thắt lưng. Các triệu chứng này có thể biểu hiện cấp tính hoặc mãn tính.
Nếu không được chẩn đoán và can thiệp kịp thời, đau lưng giữa có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, khả năng vận động, và tiềm ẩn nguy cơ gây ra biến chứng nghiêm trọng về thần kinh, hô hấp hoặc tuần hoàn.
Các nghiên cứu dịch tễ học đã chỉ ra rằng khoảng 20-40% người trưởng thành sẽ trải qua ít nhất một đợt đau lưng giữa trong đời. Tỷ lệ mắc đặc biệt gia tăng ở nhóm đối tượng trên 50 tuổi, gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống và khả năng sinh hoạt hàng ngày.
Đau lưng giữa là các cơn đau vùng cột sống ngực
Biểu hiện lâm sàng của đau lưng giữa:
- Đau nhức âm ỉ hoặc dữ dội: Cảm giác đau có thể từ âm ỉ đến dữ dội, xuất hiện liên tục hoặc theo từng cơn. Cơn đau thường tăng lên khi vận động, cúi người, xoay vặn hoặc duy trì tư thế ngồi lâu.
- Cứng khớp và khó vận động: Người bệnh thường cảm thấy cứng khớp vùng lưng giữa, đặc biệt vào buổi sáng hoặc sau thời gian dài bất động. Tình trạng này gây khó khăn khi xoay trở người, vươn vai hoặc cúi gập.
- Cảm giác tê bì, kim châm: Đau có thể đi kèm với tê bì, ngứa ran hoặc cảm giác kiến bò ở vùng lưng, ngực, hoặc lan ra cánh tay, ngón tay, thường là dấu hiệu của tình trạng chèn ép rễ thần kinh.
- Đau khi hít thở sâu: Trong một số trường hợp, cơn đau có thể tăng lên khi hít thở sâu, ho hoặc hắt hơi, đặc biệt khi có liên quan đến các vấn đề về phổi, màng phổi hoặc xương sườn.
- Nhạy cảm khi chạm vào: Vùng lưng giữa có thể trở nên nhạy cảm khi ấn hoặc chạm vào.
- Co thắt cơ: Các cơ vùng lưng giữa có thể bị co thắt, gây cảm giác căng cứng và đau nhức rõ rệt.
Ngay khi xuất hiện từ 2-3 dấu hiệu kèm theo các cơn đau không thuyên giảm, hãy thăm khám bác sĩ ngay để có pháp đồ điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây đau lưng giữa
Nguyên nhân gây đau lưng giữa có thể bắt nguồn từ các yếu tố cơ học như vận động quá mức, sai tư thế, cho đến những bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến cột sống và nội tạng. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất, giúp bạn nhận diện và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
1. Bệnh lý xương khớp
Các bệnh lý xương khớp là nhóm nguyên nhân phổ biến gây đau lưng giữa, đặc biệt gia tăng tỷ lệ mắc ở người cao tuổi. Dưới đây là một số tình trạng điển hình:
- Thoái hóa cột sống ngực: Đây là quá trình tự nhiên của sự lão hóa, nơi lớp sụn khớp bị bào mòn, đĩa đệm mất đi độ đàn hồi, và có thể hình thành gai xương. Những thay đổi này dẫn đến đau cột sống lưng giữa. Theo các nghiên cứu tại Hoa Kỳ, tình trạng này được ghi nhận ở khoảng 40% người trên 50 tuổi.
- Thoát vị đĩa đệm ngực: Xảy ra khi nhân nhầy đĩa đệm thoát ra khỏi bao xơ, chèn ép lên các rễ hoặc tủy thần kinh. Điều này gây ra đau lưng giữa, có thể lan tỏa ra vùng ngực hoặc cánh tay. Mặc dù ít phổ biến hơn thoát vị đĩa đệm thắt lưng, thoát vị đĩa đệm ngực vẫn chiếm 1-2% tổng số trường hợp đau lưng.
- Viêm khớp dạng thấp: Là một bệnh lý tự miễn gây viêm mãn tính các khớp, bao gồm cả khớp cột sống ngực. Biểu hiện đặc trưng là đau lưng giữa kèm theo cứng khớp vào buổi sáng.
- Viêm cột sống dính khớp: Một bệnh viêm khớp mạn tính chủ yếu ảnh hưởng đến cột sống. Tình trạng này gây cứng khớp và đau lưng giữa, thường nặng hơn vào ban đêm và cải thiện khi vận động. Bệnh phổ biến hơn ở nam giới trẻ tuổi.
Bệnh lý xương khớp là nguyên nhân thường gặp gây ra đau lưng giữa ở cả nam và nữ
2. Đau dây thần kinh tọa
Đau thần kinh tọa thường khởi phát từ vùng thắt lưng, sau đó lan xuống mông, đùi và chân theo đường đi của dây thần kinh tọa. Tuy nhiên, trong những trường hợp đặc biệt, nếu có thoát vị đĩa đệm ở cột sống ngực cao, cơn đau có thể phản chiếu lên vùng lưng giữa. Khi đó, người bệnh sẽ cảm nhận cơn đau nhói kéo dài từ giữa lưng xuống mông và đùi. Đặc biệt, cơn đau thường gia tăng khi ngồi lâu, đứng dậy đột ngột, ho hoặc hắt hơi, do những tác động này làm tăng áp lực lên cấu trúc thần kinh.
3. Chấn thương
Chấn thương vùng lưng giữa phát sinh từ tai nạn hoặc các hoạt động hàng ngày, là một nguyên nhân phổ biến gây ra đau lưng giữa, bao gồm cả đau khu trú ở giữa hoặc lệch sang bên phải hay trái. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, chấn thương có thể dẫn đến giãn dây chằng, căng cơ vùng lưng giữa, hoặc các tổn thương nghiêm trọng hơn như rạn, gãy xương sườn, xương cột sống ngực, thậm chí chèn ép tủy sống.
4. Thừa cân, béo phì
Thừa cân và béo phì là yếu tố làm gia tăng đáng kể nguy cơ gây ra các cơn đau lưng giữa. Trọng lượng cơ thể dư thừa tạo áp lực gia tăng lên cột sống ngực, thúc đẩy sự thay đổi đường cong sinh lý, dẫn đến căng thẳng quá mức lên cơ và dây chằng.
Tình trạng này có thể khởi phát các cơn đau âm ỉ, có xu hướng tăng dần theo thời gian nếu không có biện pháp can thiệp. Các nghiên cứu dịch tễ học, đặc biệt tại những quốc gia có tỷ lệ béo phì cao như Hoa Kỳ, đã chỉ ra rằng khoảng 30% người béo phì báo cáo có triệu chứng đau lưng giữa. Do đó, nếu bạn đang trong tình trạng thừa cân, đây cần được xem xét là một nguyên nhân tiềm ẩn quan trọng gây đau.
5. Cong vẹo cột sống
Cong vẹo cột sống, một bệnh lý phổ biến trong xã hội hiện đại, gây ra sự thay đổi bất thường trong cấu trúc cột sống. Khi cột sống bị lệch trục, áp lực cơ học gia tăng đáng kể lên các cơ, dây chằng và rễ thần kinh, từ đó dẫn đến các cơn đau cột sống lưng giữa.
Cong vẹo cột sống là bệnh lý điển hình ở giới trẻ gây đau lưng giữa
6. Thói quen khi lao động và làm việc
Tư thế sai kéo dài là nguyên nhân hàng đầu gây đau lưng cơ học ở nhóm đối tượng trẻ tuổi hiện nay. Các yếu tố chính bao gồm:
- Tư thế không chuẩn: Duy trì tư thế ngồi hoặc đứng sai trong thời gian dài, chẳng hạn như gù lưng, cúi đầu khi sử dụng máy tính, điện thoại, hoặc lái xe.
- Vận động sai kỹ thuật: Thực hiện các hoạt động nâng vác vật nặng không đúng tư thế hoặc xoay vặn người đột ngột trong quá trình lao động.
- Ít vận động: Thiếu hoạt động thể chất khiến hệ cơ vùng lưng bị suy yếu, giảm linh hoạt, dẫn đến dễ bị căng cứng và đau nhức.
Những thói quen này tạo ra áp lực quá mức lên các cấu trúc cơ, dây chằng và khớp vùng lưng giữa, gây ra căng kéo, viêm, và tổn thương vi mô. Hậu quả là xuất hiện các cơn đau âm ỉ, có xu hướng tăng nặng khi hoạt động nhiều hoặc thay đổi tư thế đột ngột.
7. Các nguyên nhân khác
Bên cạnh những nguyên nhân phổ biến và dễ nhận diện, đau lưng giữa cũng có thể là dấu hiệu của các tình trạng bệnh lý ít gặp hơn nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các nguyên nhân này cần được đặc biệt lưu ý ở cả nam và nữ giới:
- Bệnh lý nội tạng: Đau lưng giữa có thể là đau chiếu xạ từ các cơ quan nội tạng. Các tình trạng như viêm loét dạ dày, viêm tụy hoặc bệnh lý phổi (ví dụ: viêm màng phổi, ung thư phổi) có thể gây ra cơn đau lan từ vùng bụng hoặc ngực ra lưng giữa, thường kèm theo các triệu chứng đặc hiệu của từng cơ quan như đau bụng hoặc khó thở.
- Nhiễm trùng: Các bệnh nhiễm trùng như viêm đĩa đệm hoặc lao cột sống (bệnh Pott) có thể gây đau lưng giữa hoặc đau lan xuống lưng dưới. Đặc điểm nhận biết là cơn đau liên tục, không giảm khi nghỉ ngơi, thường đi kèm với các triệu chứng toàn thân như sốt.
- Khối u: Sự hiện diện của các khối u lành tính hoặc ác tính (bao gồm ung thư cột sống nguyên phát hoặc di căn từ các cơ quan khác) là một nguyên nhân nghiêm trọng. Cơn đau do khối u thường có đặc điểm nặng hơn vào ban đêm, không thuyên giảm khi nghỉ ngơi, và có thể kèm theo các dấu hiệu như sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Căng thẳng tâm lý (Stress): Mặc dù không trực tiếp gây tổn thương cấu trúc, căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến co thắt các cơ vùng lưng, bao gồm cả lưng giữa và lưng dưới, gây ra cảm giác đau nhức và khó chịu mãn tính.
Cách điều trị đau lưng giữa hiệu quả
Để kiểm soát và chấm dứt tình trạng đau lưng giữa, việc áp dụng các phương pháp điều trị đúng đắn là rất quan trọng. Dưới đây là những cách điều trị đau lưng giữa hiệu quả đã được chứng minh, từ các biện pháp tại nhà đến can thiệp y tế chuyên sâu:
1. Điều trị tại nhà và thay đổi lối sống
Các biện pháp tự chăm sóc tại nhà và điều chỉnh lối sống được khuyến nghị cho các trường hợp đau lưng giữa từ nhẹ đến trung bình, đặc biệt khi nguyên nhân là do yếu tố cơ học như sai tư thế hoặc căng cơ quá mức. Cụ thể:
- Cải thiện tư thế ngồi, nằm: Luôn giữ thẳng lưng khi ngồi, nghỉ ngơi và đứng dậy sau mỗi 30-60 phút ngồi liên tục. Khi ngủ, ưu tiên nằm nghiêng với gối kẹp giữa hai chân hoặc nằm ngửa với gối kê dưới đầu để duy trì đường cong tự nhiên của cột sống. Chọn nệm có độ cứng vừa phải, không quá mềm lún hoặc quá cứng.
- Chườm nóng/lạnh: Chườm nóng/lạnh là liệu pháp vật lý đơn giản nhưng hiệu quả, giúp thư giãn cơ và giảm khó chịu đáng kể. Đối với chườm nóng, bạn nên sử dụng túi chườm nóng ở nhiệt độ khoảng 40-50°C và đặt lên vùng lưng giữa trong 10 phút, thực hiện 2-3 lần mỗi ngày. Biện pháp này giúp thư giãn cơ, tăng lưu thông máu cục bộ và giảm đau, đặc biệt hữu ích cho các cơn đau âm ỉ hoặc đau về đêm. Ngược lại, khi có dấu hiệu sưng tấy hoặc viêm cấp tính do chấn thương, hãy áp túi đá đã được bọc khăn mỏng lên vùng lưng trong 10 phút để giúp co mạch, giảm sưng và làm dịu cơn đau.
- Tập thể dục và kéo giãn: Các bài tập giúp tăng cường sự linh hoạt của cột sống và sức mạnh của cơ lưng, từ đó giảm đau ở vùng lưng giữa, trái và phải. Các bài tập được khuyến nghị bao gồm tư thế mèo - bò, plank nhẹ, và các bài kéo giãn vai.
- Giảm cân: Duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) trong khoảng 18.5-24.9 kg/m² giúp giảm áp lực lên cột sống. Nghiên cứu cho thấy, việc giảm cân có thể cải thiện tình trạng đau lưng giữa ở 50% người béo phì.
- Giảm căng thẳng: Thiền định hoặc thực hành kỹ thuật hít thở sâu trong 5-10 phút mỗi ngày có thể giúp thư giãn cơ và giảm đau nhức.
- Thay đổi thực đơn: Bổ sung các thực phẩm giàu Canxi, Vitamin D và Magie như sữa, sữa chua, rau xanh đậm, cá hồi, cá thu, và các loại hạt để hỗ trợ sức khỏe xương khớp.
Thay đổi lối sống để cải thiện bệnh lý đau lưng giữa ngay tại nhà
2. Điều trị y tế
Khi các biện pháp tự chăm sóc không hiệu quả sau 1-2 tuần hoặc khi xác định nguyên nhân là do bệnh lý tiềm ẩn, việc can thiệp y tế là cần thiết. Các phương pháp điều trị chuyên khoa bao gồm:
- Sử dụng thuốc: Bác sĩ có thể chỉ định các nhóm thuốc như thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), thuốc giãn cơ để kiểm soát triệu chứng. Trong trường hợp có chèn ép thần kinh, các vitamin nhóm B (B1, B6, B12) cũng có thể được bổ sung để hỗ trợ chức năng thần kinh. Việc dùng thuốc cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
- Vật lý trị liệu: Đây là phương pháp giúp phục hồi chức năng và giảm đau. Các bài tập như kéo giãn vai, plank nhẹ hoặc duỗi lưng giúp tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của cơ lưng. Ngoài ra, kéo giãn cột sống và các phương pháp điện trị liệu có thể được áp dụng để giảm áp lực lên đĩa đệm và cải thiện tình trạng cột sống.
- Tiêm Corticosteroid: Trong các trường hợp đau dữ dội do viêm hoặc chèn ép thần kinh, đặc biệt là do thoát vị đĩa đệm, bác sĩ chuyên khoa có thể thực hiện tiêm corticosteroid tại chỗ để giảm viêm và giảm đau nhanh chóng.
- Phẫu thuật: Đây là phương án cuối cùng, chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị bảo tồn thất bại hoặc trong các trường hợp bệnh lý cột sống nghiêm trọng như thoát vị đĩa đệm gây chèn ép tủy hay rễ thần kinh nặng, hẹp ống tủy tiến triển, hoặc có khối u.
Trên đây là toàn bộ thông tin chi tiết về đau lưng giữa. Việc hiểu rõ về tình trạng này sẽ giúp bạn nhận diện sớm vấn đề, xác định nguyên nhân và lựa chọn hướng xử lý phù hợp. Tiếp Tục theo dõi Fuji để cập nhật thêm các kiến thức hữu ích về chăm sóc sức khỏe khác nhé!
